Ekstremalne warunki pogodowe nie służą sercu
Badanie przeprowadzone w ramach finansowanego przez UE projektu EXHAUSTION pozwoliło ustalić, że ekstremalne temperatury mają niekorzystny wpływ na zdrowie serca. Jest to kolejny aspekt zmiany klimatu, którym należy się zająć. Badacze wiążą niskie temperatury z nadmierną śmiertelnością (różnica między oczekiwaną i faktycznie notowaną liczbą zgonów) wywołaną chorobą serca, a wysokie temperatury z nadmierną śmiertelnością wywołaną chorobą serca i udarem u pacjentów ze schorzeniami serca. Wyniki badania zaprezentowano w czasie kongresu Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (ESC), który odbył się w sierpniu 2022 r. „Zmiana klimatu skutkuje wzrostem średniej temperatury globalnej, ale w niektórych regionach niesie ze sobą także skrajne zimno”, powiedział autor badania, prof. Stefan Agewall z norweskiego Uniwersytetu w Oslo pełniącego rolę partnera projektu EXHAUSTION, w komunikacie prasowym opublikowanym w witrynie ESC. „Latem 2003 r. w całej Europie zanotowano ponad 70 000 nadmiarowych zgonów wywołanych intensywnymi upałami. Za nadmiarowe zgony i hospitalizacje odpowiadają także niskie temperatury. W poprzednich badaniach nad wpływem upałów i mrozów na układ sercowo-naczyniowy wykorzystywano głównie dane zagregowane, w tym dotyczące dziennej liczby zgonów w danym mieście. W projekcie EXHAUSTION użyliśmy danych indywidualnych, co pozwoliło nam wskazać podatne podgrupy, które należy objąć działaniami prewencyjnymi, by zwiększyć odporność na przyszłe zjawiska pogodowe”. Analizę oparto na danych z pięciu badań kohortowych przeprowadzonych w latach 1994–2010 w Niemczech, Norwegii, Szwecji, Zjednoczonym Królestwie i we Włoszech. Objęły one prawie 2,3 mln dorosłych, którzy w chwili rozpoczęcia badań cierpieli na chorobę układu krążenia lub byli wolni od takiej choroby. Średnia wieku uczestników wyniosła od 49,7 do 71,7 roku. Kobiety stanowiły od 36 % do 54,5 % badanych populacji.
Zimno jako przyczyna
Badacze ustalili, że niskie temperatury zwiększają ryzyko zgonu z powodu choroby układu krążenia, a w szczególności z powodu choroby niedokrwiennej serca. Odkryto także powiązanie między takimi temperaturami a zwiększonym ryzykiem pojawienia się choroby niedokrwiennej serca. Spadek temperatury o 10 °C (z 5 °C na −5 °C) wiązał się ze wzrostem ryzyka zgonu wywołanego chorobą układu krążenia o 19 %. Ryzyko śmierci z powodu choroby niedokrwiennej serca wzrosło z kolei o 22 %. Natomiast spadek o 11 °C (z 2 °C na −9 °C) powodował zwiększenie ryzyka pojawienia się choroby niedokrwiennej serca o 4 %. „Powiązanie między niskimi temperaturami i zgonami było wyraźniejsze w przypadku mężczyzn i osób zamieszkujących okolice o niskim statusie społeczno-ekonomicznym”, zauważył prof. Agewall. „Związek między zimnem a pojawianiem się choroby niedokrwiennej serca był silniejszy u kobiet i osób powyżej 65. roku życia”.
Wpływ upałów
Badacze nie znaleźli powiązania między wysoką temperaturą a działaniami niepożądanymi w ogólnej grupie badanych. Jednak w przypadku osób, które w chwili rozpoczęcia badania cierpiały na chorobę serca, wzrost temperatury z 15 °C na 24 °C związany był ze zwiększeniem o 25 % ryzyka zgonu wywołanego chorobą układu krążenia oraz ze zwiększeniem o 30 % ryzyka zgonu wywołanego udarem. Jak mówi prof. Agewall, analiza przeprowadzona w ramach projektu EXHAUSTION (Exposure to heat and air pollution in EUrope – cardiopulmonary impacts and benefits of mitigation and adaptation) może pomóc lekarzom „zapewnić spersonalizowane porady osobom, których zdrowie jest najbardziej narażone w czasie upalnych i mroźnych dni”. Na koniec badacz dodaje: „W czasie upałów pacjenci z chorobami serca powinni dbać o odpowiednie nawodnienie i stosować się do zaleceń kardiologa dotyczących przyjmowania leków. Każdy może przeglądać wiadomości pod kątem ostrzeżeń o wysokich i niskich temperaturach i przestrzegać instrukcji dotyczących bezpieczeństwa wydawanych przez lokalne władze”. Więcej informacji: strona projektu EXHAUSTION
Słowa kluczowe
EXHAUSTION, pogoda, upał, temperatura, choroba serca, choroba układu krążenia, choroba niedokrwienna serca, udar
