Gdzie rosną skandynawskie lasy wodorostów i jakie zajmują obszary?
Na temat lasów wodorostów wiemy lub domyślamy się wielu rzeczy. Mamy świadomość, że zapewniają pożywienie i schronienie wielu gatunkom ryb i innym stworzeniom morskim, wiemy także, że są potencjalnym źródłem pożywienia dla rosnącej populacji świata. Teraz wiemy również, że mogą pomóc nam pomóc w ograniczaniu skutków zmiany klimatu. Badania sugerują, że lasy wodorostów mogą w znaczącym stopniu przyczynić się do sekwestracji dwutlenku węgla – procesu, w ramach którego ten mający wpływ na globalne ocieplenie gaz jest wychwytywany z atmosfery i składowany. Pomimo tego, że naukowcy nadal nie dysponują rozległą wiedzą na temat sekwestracji CO2 przez tego rodzaju makroglony, jeśli zachowamy i przywrócimy lasy wodorostów porastające nasze oceany, mogą one posłużyć nam jako kolejne narzędzie do walki ze zmianą klimatu. Zanim jednak uda nam się osiągnąć ten stan i przekonać decydentów politycznych o znaczeniu tych organizmów wodnych, potrzebujemy danych na temat ich rozmieszczenia i zajmowanego przez nie obszaru. Zespół badaczy wspierany przez finansowany ze środków Unii Europejskiej projekt FACE-IT przedstawił pierwsze kompleksowe badania oparte na modelowaniu rozmieszczenia lasów wodorostów na terytorium Skandynawii, przeprowadzone w Danii, na Wyspach Owczych, w Finlandii, na Grenlandii, a także na Islandii, w Norwegii i w Szwecji. Badacze zgromadzili dane ilościowe dotyczące wodorostów z gatunków Laminaria i Saccharina dominujących w regionie Skandynawii, co pozwoliło im rozróżnić lasy wodorostów pod kątem większej lub umiarkowanej gęstości porastania od obszarów, na których występują tylko pojedyncze lub nieliczne rośliny. Wnioski wypływające z badania stanowią punkt odniesienia dla oceny zmian w rozmieszczeniu lasów wodorostów na szerszą skalę w regionie Skandynawii. Aby przeanalizować i przewidzieć rozmieszczenie lasów wodorostów w całym regionie na podstawie wielu zmiennych środowiskowych, które mogą wchodzić ze sobą w potencjalne interakcje, zespół wykorzystał wzmacniane drzewa regresyjnych (ang. boosted regression trees, BRT), czyli „metodę łączącą zalety uczenia maszynowego i technik regresji statystycznej”, jak opisują ją autorzy badania. Do badania obu gatunków wodorostów zostały wykorzystane osobne modele, które pozwoliły na uchwycenie czynników środowiskowych sprzyjających występowaniu wodorostów oraz dokładne przewidywanie występowania lasów pomimo olbrzymiego obszaru, jakiego dotyczyły analizy. Podsumowując wyniki badań, gęste lasy wodorostów porastają skaliste linie brzegowe wszystkich krajów Skandynawii, z wyjątkiem słonawego Morza Bałtyckiego. Największe gęste lasy wodorostów występują na Grenlandii, Islandii oraz przy brzegach Norwegii.
Występowanie wodorostów i obszary lasów
Według ustaleń opartych na modelu BRT, lasy złożone z wodorostów Laminaria znajdują się „wzdłuż wybrzeża Norwegii, a także przy Svalbardzie […], na zachodnich wybrzeżach Szwecji i Danii, otaczają Wyspy Owcze i południowe wybrzeże Islandii, można je także znaleźć w kilku lokalizacjach u wybrzeży Grenlandii”. Z kolei lasy zdominowane przez gatunek Saccharina mają występować „wzdłuż północnej części norweskiego wybrzeża do Lofotów oraz na Svalbardzie […], na wschodnim, zachodnim i południowym wybrzeżu Grenlandii oraz okazjonalnie przy liniach brzegowych innych krajów skandynawskich”. Dodatkowo duże powierzchnie lasów złożonych z wodorostów Laminaria mają występować w okolicach Islandii i Norwegii, z kolei największe obszary porastane przez wodorosty Saccharina mają znajdować się przy liniach brzegowych Grenlandii i Norwegii.
Zmienne środowiskowe
Biorąc pod uwagę zmienne środowiskowe, wyniki badania sugerują, że „lasy zdominowane przez gatunek Laminaria są związane z cienką pokrywą lodową, głębokością dna płytszą niż 30 metrów i wysokim rozbiegiem fal”. Z kolei w odniesieniu do wodorostów Saccharina czytamy, że „badania wskazują, że lasy występują na obszarach płytszych niż 30 metrów. Dodatkowo lasy charakteryzujące się dominacją tego gatunku reagują negatywnie na rozbieg fal, w przeciwieństwie do wodorostów z gatunku Laminaria”. Celem projektu FACE-IT (The future of Arctic coastal ecosystems - Identifying transitions in fjord systems and adjacent coastal areas) jest umożliwienie adaptacyjnego współzarządzania systemami społeczno-ekologicznymi fiordów w Arktyce. Realizacja projektu dobiegnie końca w 2024 roku. Więcej informacji: strona projektu FACE-IT
Słowa kluczowe
FACE-IT, las, wodorosty, las wodorostów, Laminaria, Saccharina, rozkład, Skandynawia, region skandynawski