Zmniejszanie ryzyka związanego z inwestowaniem w energię geotermalną
Wytwarzanie energia geotermalnej wiąże się z ryzykiem technicznym i gospodarczym. Istnieje między innymi możliwość, że po wykonaniu odwiertów nie uda dotrzeć się do oczekiwanych źródeł geotermalnych, których eksploatacja będzie opłacalna finansowo na dłuższą metę. Może się także zdarzyć sytuacja, że istniejące zasoby wyczerpią się z przyczyn naturalnych, w wyniku czego korzystanie z nich przestanie przynosić korzyści już po kilku latach. Odwierty wgłąb ziemi są niezbędne w celu określenia możliwości wykorzystania określonych regionów oraz miejsc jako źródeł energii geotermalnej. Ryzyko związane z zabezpieczeniem odpowiednich zasobów często uniemożliwia realizację projektów geotermalnych w całej Europie ze względu na wysokie koszty i niską dostępność finansowania dla projektów na wczesnym stadium rozwoju.
Połączone europejskie wysiłki na rzecz ograniczania ryzyka związanego z energią geotermalną
Zespół finansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu GEORISK zaproponował rejestrację ryzyka związanego z realizacją projektów geotermalnych, aby przyciągnąć prywatnych inwestorów oraz kapitał, którym dysponują. Na czele projektu stanęła Europejska Rada Energii Geotermalnej (EGEC), której udało się skupić w ramach konsorcjum kluczowych interesariuszy zaangażowanych w projekty geotermalne związane z wytwarzaniem energii elektrycznej bądź ogrzewaniem. Do konsorcjum projektu dołączyły między innymi stowarzyszenia zajmujące się problematyką energii geotermalnej, a także przedsiębiorstwa, instytucje publiczne realizujące działania mające na celu ograniczanie ryzyka, w tym między innymi służby geologiczne, a także instytucje zajmujące się działalnością związaną z geologią, geotermią, przedsiębiorstwa energetyczne i instytucje publiczne zapewniające finansowanie. Projekt GEORISK skupił się na kluczowych krajach Europy o różnym potencjale w zakresie wykorzystania głębokiej geotermii, gdzie panują rożne warunki geologiczne, a rynki osiągnęły zróżnicowane stopnie dojrzałości. Spośród nich Niemcy, Francja i Turcja charakteryzują się dojrzałymi rynkami, na których działają zakłady wytwarzające energię elektryczną ze źródeł geotermalnych oraz ciepłownie oparte na tej technologii, z kolei w Polsce, Grecji, we Włoszech oraz w Szwajcarii wciąż jesteśmy świadkami rozwoju tych obszarów.
Internetowe narzędzie GEORISK
W ramach współpracy partnerzy opracowali rejestr ryzyka obejmujący sześć zróżnicowanych kategorii ryzyka – ryzyko zewnętrzne wynikające z czynników naturalnych lub antropogenicznych, ryzyko wynikające z niepewności w kontekście zewnętrznym, ryzyko związane z brakami wewnętrznymi, ryzyko związane z niepewnością związaną z odwiertami, problemy techniczne oraz zagrożenia środowiskowe. Rejestr można pobrać w formie arkusza kalkulacyjnego wraz z oceną i informacjami na temat wagi każdego ryzyka. „Zespół projektu GEORISK uwzględnił wszystkie realne rodzaje ryzyka, jakim stawiają czoła podmioty realizujące projekty geotermalne, a także możliwe środki zaradcze”, wyjaśnia Philippe Dumas, koordynator projektu i sekretarz generalny EGEC. Omówienie wszystkich rodzajów ryzyka pomogło inwestorom oraz uczestnikom rynku w analizie systemów finansowych i ubezpieczeń od ryzyka z myślą o jego ograniczeniu i bezpośrednim porównaniu źródeł geotermalnych z innymi odnawialnymi źródłami energii.
Działania ograniczające ryzyko
Nowa unijna dyrektywa dotycząca energii odnawialnej sugeruje wdrożenie ram ograniczania ryzyka w celu zmniejszenia kosztów pozyskiwania kapitału na potrzeby realizacji projektów związanych z odnawialnymi źródłami ciepła i chłodzenia. Projekt GEORISK pomógł krajom partnerskim w ustanowieniu zrównoważonych systemów ograniczania ryzyka i ubezpieczeń, które objęły między innymi ryzyka związane z zasobami geotermalnymi oraz problemami technicznymi. Szwajcarscy uczestnicy projektu zaproponowali dodatkową gwarancję stanowiącą dodatek do istniejących dotacji i grantów, z kolei w Niemczech wkrótce ruszy nowy system finansowania sieci ciepłowniczych wykorzystujących źródła odnawialne, który zaoferuje dofinansowania o wartości 40 % projektów. Francja wprowadziła nowy program ograniczający ryzyko, a także nowy fundusz eksportowy. Turcja uruchomiła z kolei dwa zaproszenia do składania wniosków o dofinansowanie projektów związanych z energią geotermalną. Polska zaproponowała włączenie funduszu ubezpieczeń do swojej strategii rozwoju energetyki geotermalnej do 2040 roku, natomiast Węgry opracowały platformę geotermalną z dostępem do danych geologicznych na potrzeby powstających projektów. Grecja złożyła wniosek do Ministerstwa Środowiska i Energii. Doświadczenia zdobyte podczas realizacji projektu GEORISK zostały powielone w innych europejskich krajach docelowych, między innymi w Belgii, Chorwacji, Danii, Niderlandach i Słowenii, a także poza Europą – w Kanadzie, Chile, Kenii oraz w Meksyku. Zapytany o wnioski na przyszłość, Dumas podkreśla: „Nasze plany pozwolą na opracowanie w całej Europie programów łagodzenia ryzyka związanego z projektami geotermalnymi dostosowanych do istniejących potrzeb na szczeblu krajowym lub unijnym”.
Słowa kluczowe
GEORISK, energia geotermalna, projekty geotermalne, programy ograniczające ryzyko, ryzyko związane z zasobami, rejestr ryzyka