Inteligentne czujniki mogą wykrywać broń masowego rażenia w kontenerach transportowych
Bronie chemiczne, biologiczne, radiologiczne, jądrowe i wybuchowe są atrakcyjnym celem dla terrorystów ze względu na fakt, że dotarcie do wiedzy, materiałów oraz technologii wymaganych do ich przetworzenia na tak zwane brudne bomby jest stosunkowo proste. „Nawet jeśli wybuch brudnej bomby nie spowoduje znacznych strat w ludziach, potencjalne konsekwencje w postaci masowej paniki, zakłócenia działania rynków i gospodarki, ewakuacji oraz konieczności usuwania skutków ataku będą niezwykle poważne”, twierdzi David Yaish reprezentujący projekt COSMIC wspierany przez Unię Europejską. Wykrywanie broni masowego rażenia wiąże się jednak z wieloma wyzwaniami. Materiały biologiczne nie są rutynowo kontrolowane podczas transportu, a sposób zabezpieczenia materiałów jądrowych i radioaktywnych uniemożliwia ich bezpośrednią kontrolę. Ponadto kontrole są zazwyczaj przeprowadzane ręcznie, co pochłania mnóstwo czasu i jest niepraktyczne, zwłaszcza biorąc pod uwagę rosnącą liczbę kontenerów, które każdego roku trafiają na szlaki transportowe na świecie. Zespół projektu COSMIC badał, zaprojektował i przetestował trzystopniowy system pozwalający na wykrywanie broni masowego rażenia ukrytej w kontenerach transportowych oparty na ośmiu nowo opracowanych czujnikach. „Rozwiązanie opracowane w ramach projektu COSMIC pozwala na szybkie i niezawodne wykrywanie broni masowego rażenia w kontenerach transportowych, a także znaczące obniżenie kosztów kontroli. Nowe czujniki można zintegrować z istniejącymi systemami bezpieczeństwa, zapewniając operatorom możliwości zaawansowanej analizy danych”, wyjaśnia Yaish, dyrektor generalny firmy Lingacom będącej gospodarzem projektu.
Czujniki i oprogramowanie
Przed rozpoczęciem projektu COSMIC, firma Lingacom pracowała nad skanerem mionowym wykrywającym osłonięte materiały radioaktywne i jądrowe wewnątrz kontenerów. Wówczas zespół zdał sobie sprawę z przeszkód w wykrywaniu innych niebezpiecznych materiałów. Ogromna liczba kontenerów trafiających na szlaki transportowe na całym świecie pozwala na skuteczne ukrycie sygnatur chemicznych broni masowego rażenia. Co więcej, władze portowe dbają o jak najszybszy przeładunek kontenerów, aby uniknąć przestojów w handlu. Z tego powodu starają się unikać czasochłonnych kontroli, które spowalniają wszystkie procesy. Co gorsza, same kontenery są zazwyczaj wykonane z grubej stali, przed załadunkiem są plombowane i zamykane, a terroryści często maskują ślady materiałów niebezpiecznych, aby utrudnić ich wykrycie standardowym czujnikom i wykrywaczom. Partnerzy technologiczni projektu COSMIC, w tym firmy Lingacom, Technion, Uniwersytet Ben-Guriona (BGU) oraz CNB-CSIC/Yale, opracowali osiem czujników wykrywających broń masowego rażenia – dwa urządzenia wykrywające materiały chemiczne, cztery wykrywające broń biologiczną (trzy wykrywające bakterie i jeden wykrywający wirusy), jeden czujnik pozwalający na skuteczne wyszukiwanie materiałów jądrowych i radioaktywnych, a także jeden czujnik stwierdzający występowanie materiałów wybuchowych. W ramach prac badacze skupili się na opracowaniu trzypoziomowego procesu kontroli o rosnącej dokładności, składającego się z kontroli wstępnej, kontroli wtórnej oraz dokładnej ręcznej weryfikacji. Firma Atos, będąca jednym z partnerów projektu, opracowała oprogramowanie dla użytkowników końcowych takich jak celnicy, które umożliwia im dostęp do danych z czujników oraz ocen ryzyka i alarmów z każdego urządzenia podłączonego do sieci. Wszystkie opracowane czujniki zostały pomyślnie przetestowane podczas prób laboratoryjnych przeprowadzonych przez Technion, Uniwersytet Ben-Guriona oraz CNB-CSIC/Yale, a także w czasie prób terenowych przeprowadzonych w portach morskich w Rotterdamie, Walencji i Hajfie na podstawie planów dostarczonych przez użytkowników końcowych – niderlandzką administrację celną, hiszpańską Guardia Civil oraz izraelską policję narodową. „Nasz system był w stanie skutecznie wykrywać broń masowego rażenia w rzeczywistych sytuacjach”, zauważa Yaish. „Gdy nasze rozwiązanie będzie gotowe do wprowadzenia na rynek, chcemy pomagać władzom w walce z terroryzmem i działaniach mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa obywateli”, dodaje badacz.
Realne zagrożenie
W ostatnich latach na ulicach europejskich miast – Paryża, Manchesteru, Londynu, Brukseli i Barcelony – miały miejsce ataki terrorystyczne na masową skalę, które doskonale pokazały, jak wielu wyzwaniom dotyczącym bezpieczeństwa stawiają czoła władze państw. Gdyby terrorystom udało się zdobyć broń masowego rażenia i wykorzystać ją do skonstruowania brudnej bomby, liczba ofiar byłaby jeszcze wyższa, a zniszczenia bardziej rozległe. W sprawozdaniu Senatu Stanów Zjednoczonych wydanym zaledwie dwa lata po atakach terrorystycznych z 11 września znalazła się informacja, że od 1998 roku w samych Stanach Zjednoczonych zarejestrowano przeszło 1 300 przypadków zagubienia, kradzieży oraz porzucenia urządzeń zawierających materiały radioaktywne – średnio 250 przypadków rocznie. Władze NATO wydały z kolei ostrzeżenie dotyczące zagrożeń wynikających z dostępności toksycznych materiałów biologicznych i chemicznych, takich jak chlor, gaz musztardowy i sarin.
Słowa kluczowe
COSMIC, brudna bomba, terrorysta, bezpieczeństwo, chemiczne, biologiczne, radiologiczne, jądrowe, wybuchowe, zagrożenia, broń, kontenery transportowe
