Modernizacja europejskiej infrastruktury danych morskich
W krajach położonych nad europejskimi morzami działa ponad 1 000 instytutów badawczych, organizacji rządowych i prywatnych firm, które gromadzą dane morskie i oceanograficzne. SeaDataNet to wspierana przez UE inicjatywa, która utrzymuje paneuropejską infrastrukturę umożliwiająca zarządzanie zbiorami danych morskich pochodzących ze statków badawczych i innych urządzeń obserwacyjnych, a także indeksowanie i udostępnianie takich informacji. Jej najważniejszymi partnerami są instytuty oraz krajowe centra danych oceanograficznych z 34 państw. Zespół finansowanego ze środków UE projektu SeaDataCloud pomógł zwiększyć dostępność zasobów inicjatywy SeaDataNet, przenosząc jej zbiory danych i narzędzia internetowe do środowiska chmurowego. Proces ten przeprowadzono we współpracy z zespołem zarządzającym e-infrastrukturą EUDAT. „Projekt SeaDataCloud nakłania dostawców danych oceanograficznych do udostępniania zgromadzonych przez nich informacji. W ten sposób użytkownicy korzystający z infrastruktury SeaDataNet uzyskają dostęp do większej ilości danych pochodzących z większej liczby źródeł, a informacje te będą uporządkowane dzięki zastosowaniu ustandaryzowanych formatów i semantyki metadanych”, wyjaśnia Michèle Fichaut, koordynatorka projektu.
Modernizacja usługi Common Data Index oraz powiązanych narzędzi i usług
Głównym celem projektu SeaDataCloud było przeprowadzenie modernizacji usługi Common Data Index (CDI) oferowanej przez inicjatywę SeaDataNet oraz powiązanych z nią narzędzi i usług. Nowo opracowane elementy i zintegrowane systemy zostały najpierw poddane testom technicznym przeprowadzanym przez programistów. Następnie odbyły się dwa warsztaty szkoleniowe, w których udział wzięli przedstawiciele ponad 100 współpracujących centrów danych. Jedną z przyczyn stojących za rozpoczęciem realizacji projektu była potrzeba dostosowania infrastruktury SeaDataNet do nagłego wzrostu ilości przechowywanych w niej danych. Na przykład liczba morskich i oceanograficznych zbiorów danych in-situ opisujących parametry fizyczne, chemiczne, biologiczne, geologiczne i batymetryczne, umieszczonych w katalogach CDI przeznaczonych dla europejskich organizacji morskich, zwiększyła się z 1,87 miliona do 2,62 miliona wpisów w ciągu 4-letniego okresu realizacji projektu. Wysiłki zespołu projektu SeaDataCloud doprowadziły do uruchomienia środowiska chmurowego usługi CDI SeaDataNet, w którym można znaleźć wszystkie publiczne dane CDI. „Obecnie możliwe jest efektywne przekazywanie zbiorów danych zawierających połączone informacje z wielu centrów danych. Uruchomiliśmy też nowy, wykorzystujący zaawansowane technologie interfejs wyszukiwania, który udostępnia funkcje i usługi zgodne z zasadami FAIR”, dodaje Fichault. Oprócz udoskonalenia usługi CDI zespół projektu SeaDataCloud wprowadził szereg ulepszeń technicznych. Wśród nich można wymienić między innymi aktualizację i rozszerzenie wspólnych słowników SeaDataNet w celu zwiększenia interoperacyjności semantycznej, opracowanie i opublikowanie norm dotyczących obsługi danych pochodzących z radarów wysokiej częstotliwości (HFR) i cytometrów przepływowych, a także uruchomienie nowej usługi DOI, która umożliwia naukowcom publikowanie ich danych badawczych w postaci cytowalnych zasobów. Opracowano także nowe narzędzia na potrzeby wirtualnego środowiska badawczego (ang. virtual research environment, VRE), w szczególności: BIOQC służące do przetwarzania zbiorów danych biologicznych i przeprowadzania kontroli ich jakości; VIZ – usługa dynamicznej wizualizacji umożliwiająca przeglądanie zbiorów danych na mapie; WebODV – pakiet usług internetowych opartych na oprogramowaniu Ocean Data View, przeznaczonych do interaktywnej analizy, eksploracji i wizualizacji danych oceanograficznych. VRE już działa i jest publicznie dostępne dla środowiska badaczy.
Wspieranie szerszych inicjatyw opartych na danych
Z infrastruktury SeaDataNet korzysta wiele inicjatyw, w tym Copernicus Marine Service oraz projekty EMODnet. Obsługę wszystkich danych chemicznych i batymetrycznych dostępnych za pośrednictwem portali EMODnet umożliwia właśnie infrastruktura SeaDataNet. Ponadto jest ona wykorzystywana przez unijne grupy zajmujące się ekozarządzaniem europejskimi morzami i wodami przybrzeżnymi, na przykład w związku z wdrażaniem dyrektywy ramowej w sprawie strategii morskiej, ramowej dyrektywy wodnej oraz Europejskiego Zielonego Ładu. „Usługi i sieć centrów danych stanowiące część infrastruktury SeaDataNet odgrywają istotną rolę w stymulowaniu otwartego dostępu do danych i nawiązywaniu kontaktu z innymi potencjalnymi dostawcami danych, takimi jak przedstawiciele przemysłu i obywatele”, mówi Fichaut. Aby zapewnić nieprzerwane zarządzanie infrastrukturą danych, inicjatywa SeaDataNet ustanowiła podmiot prawny, SeaDataNet AISBL, który skupia obecnie ponad 30 organizacji i cały czas się rozwija.
Słowa kluczowe
SeaDataCloud, dane, infrastruktura, morska, interoperacyjność, semantyczna, Common Data Index, przybrzeżny
