Drewno gwoździem programu rozwoju budownictwa o niemal zerowym zużyciu energii
Działania ukierunkowane na walkę ze zmianą klimatu muszą odbywać się na wszystkich frontach. Przemysł budowlany odpowiada za około 8 % światowych emisji CO2. Czy zmiana materiałów budowlanych może ograniczyć jego negatywny wpływ na środowisko? UE i jej państwa członkowskie zwiększyły wysiłki na rzecz przeciwdziałania zmianom klimatu poprzez wspieranie budownictwa drewnianego, które może przyczynić się do 50 % obniżenia emisji gazów cieplarnianych w porównaniu z konwencjonalnym budownictwem wykorzystującym stal i beton. W osiągnięciu tego celu pomóc mogą między innymi drewniane budynki o niemal zerowym zużyciu energii (NZEB). Zespół finansowanego przez UE projektu NERO zajął się zbieraniem i rozpoznawaniem najlepszych praktyk i rozwiązań technicznych, które znacząco ograniczają koszty drewnianych NZEB przez cztery pory roku. „Zwiększenie udziału drewna w budownictwie pozwala nam korzystać z materiałów, które są lżejsze, wytrzymałe i dostępne z lokalnych źródeł. W przeciwieństwie do betonu, drewno jest zrównoważonym materiałem, który może pochodzić ze starych domów, a następnie wykorzystany w nowych, jednocześnie służąc jako pochłaniacz dwutlenku węgla”, wyjaśnia koordynator projektu Tero Hasu. Zespół zebrał dane dotyczące kosztów budowy, realizacji, energii operacyjnej i emisji dwutlenku węgla pochodzące z 17 budynków demonstracyjnych, z których 11 już ukończono, a kolejnych 6 zaplanowano – w czasie trwania projektu zostały w dużej mierze ukończone. Przeprowadzono także środowiskową ocenę cyklu życia (LCA) obejmującą demonstracyjne NZEB, która pozwala określić ich wpływ na środowisko w krajach partnerskich. Następnie na podstawie uzyskanych informacji porównano rozwiązania techniczne (np. struktury i systemy przegród zewnętrznych) w celu ustalenia możliwości potencjalnej redukcji emisji i wykorzystania energii.
Spojrzenie na dwa studia przypadków
W jednym ze zrealizowanych studiów przypadku w Växjö (Szwecja), gdzie drewniane budynki publiczne stanowią największy priorytet, zespół NERO zaprojektował ulepszone budynki wielorodzinne. Wyniki projektu potwierdziły, że krajowe NZEB mogą zapewnić o 30–-40 % niższe zużycie energii niż przewiduje obowiązujący krajowy kodeks budowlany. Ocena LCA wykazała, że budynki drewniane charakteryzują się znacznie niższym zużyciem energii pierwotnej na etapie produkcji oraz niższym śladem węglowym niż inne alternatywne rozwiązania. Analiza optymalnych kosztów ujawniła, że grubość izolacji, która umożliwiłaby osiągnięcie poziomu energetycznego NZEB, jest znacznie wyższa niż ta pozwalająca spełnić minimalne wymagania energetyczne określone w kodeksie. Wprowadzenie rozwiązań NZEB przynosi korzyści ekonomiczne, ale na mniejszą skalę niż wprowadzenie optymalnych kosztowo technologii. Przeprowadzona w toku innego studium przypadku w Trondheim (Norwegia) analiza danych dotyczących budynków NERO wykazała, że zastąpienie elementów strukturalnych z betonu elementami z drewna laminowanego krzyżowo prowadzi do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 30 %. Według szacunków wprowadzenie takiej technologii budowlanej na wielką skalę w Skandynawii przyczyni się do ograniczenia kosztów. „Wiemy, jak kwestia ta będzie kształtować się w niedalekiej przyszłości. Coraz więcej głównych struktur w nowych budynkach wykonywanych będzie z drewna, przynajmniej u nas na północy”, podsumowuje Hasu. W dłuższej perspektywie prefabrykacja i industrializacja produkcji w połączeniu z uproszczonymi procesami w fabrykach oraz istniejąca równowaga między podażą a popytem dzięki szerszemu wprowadzeniu rozwiązania na rynek w największym stopniu ograniczą emisje. Takie same rezultaty przyniosą także przyszłe zalecenia, wytyczne i przepisy dotyczące dopuszczalnych emisji w budownictwie. Przeprowadzając środowiskową ocenę wpływu, zespół projektu NERO potwierdził korzyści płynące z ograniczenia wykorzystywanego betonu. Obecnie jednak, mając do dyspozycji jedynie marchewkę bez kija, trudno oszacować te korzyści w kategoriach oszczędności kosztów społecznych.
Słowa kluczowe
NERO, NZEB, zmiana klimatu, drewniane budynki, przemysł budowlany, północne warunki klimatyczne, budynki o niemal zerowym zużyciu energii
