Minerały ilaste w marsjańskim kraterze sugerują, że planeta mogła niegdyś nadawać się do zamieszkania
Naukowcy z Francji, Hiszpanii i Stanów Zjednoczonych znaleźli minerały ilaste, będących dowodem sugerującym, że Mars mógł kiedyś nadawać się do zamieszkania. Minerały zostały znalezione w próbkach gliny, które łazik Curiosity wydobył z krateru Gale w 2016 roku. Dzięki wsparciu z finansowanego przez UE projektu MarsFirstWater zespół badaczy przeanalizował te próbki. Naukowcy stwierdzili, że ich struktura i skład są powiązane z występującymi na Ziemi glinkami glaukonitowymi. Wyniki ich badania zostały opublikowane na łamach czasopisma „Nature Astronomy”. Poprzednie badania potwierdziły, że około 3,5 miliarda lat temu w kraterze Gale (szerokim na 154 km) przez miliony lat istniało jezioro, jednak naukowcy nie byli pewni, czy w zbiorniku wodnym panowały odpowiednie warunki, takie jak niska temperatura i neutralne pH, niezbędne do podtrzymania życia. Obecność glinek podobnych do glaukonitów jest w tym względzie obiecująca, ponieważ sugeruje, że na planecie przez długi czas mogła znajdować się woda w ustalonym stanie ciekłym.
Co jest specjalnego w glaukonicie?
Glaukonit to zielonkawy minerał – krzemian potasu i żelaza – występujący głównie w osadach morskich, piaskowcach i węglanach. Do jego uformowania potrzebne są trwające na przestrzeni kilku tysięcy lat stabilne warunki – a mianowicie temperatura od 3 do 15°C i woda o neutralnym pH. Jego obecność w próbkach gliny z krateru Gale sugeruje zatem, że na Marsie panowały kiedyś warunki sprzyjające jego powstawaniu. Z kolei to właśnie w warunkach wymaganych do powstania iłów glaukonitowych wytworzyło się miliony lat temu środowisko niezbędne do powstania życia. „Iły glaukonitowe można stosować jako »wskaźnik« występowania stabilnych warunków”, stwierdza w artykule opublikowanym w „New Scientist” główna autorka badania Elisabeth Losa-Adams z Uniwersytetu w Vigo (Hiszpania). Zgodnie z opublikowanymi wynikami zespół badawczy wykorzystał dane z dyfrakcji rentgenowskiej uzyskane dzięki użyciu przyrządu zamontowanego na pokładzie łazika Curiosity „do scharakteryzowania stopnia nieuporządkowania minerałów ilastych w formacji Murraya w kraterze Gale”. Przeprowadzone następnie modelowanie geochemiczne pozwoliło ustalić, czy skład wody w kraterze Gale odpowiadał warunkom formowania się iłu glaukonitowego na Ziemi. Uczeni odkryli, że wraz ze wzrostem zasolenia wody w wyniku parowania wzrósł w niej poziom potasu, ponieważ formowanie się nontronitu nie wymaga obecności tego minerału. Następnie, gdy doszło do powstawania glaukonitu, poziom potasu zaczął spadać, ponieważ pierwiastek ten wchodził w skład nowego minerału. Żelazo pierwotnie wchodziło w skład skały nontronitowej. „Ponieważ cykle rozpuszczania się i wytrącania glaukonitu i nontronitu przebiegają przeciwnie, żelazo z nontronitu jest wykorzystane ponownie w formowaniu glaukonitu. W efekcie ilość żelaza w roztworze pozostaje stała i zwiększa się dopiero pod koniec procesu, co stanowi źródło dalszego tworzenia oksywodorotlenków”, napisali autorzy. Model przedstawiony przez naukowców ukazuje transformację nontronitu w glaukonit w obecności rozpuszczalnika. „Warunki, w jakich powstają te minerały, sprzyjają formowaniu się życia”, zauważa dr Losa-Adams w artykule opublikowanym w magazynie „New Scientist”, jednak istnienie warunków sprzyjających powstaniu życia nie jest dowodem na to, że rzeczywiście istniało ono na Marsie. Nowy łazik NASA Perseverance, który wylądował na planecie w lutym 2021 roku, otrzymał zadanie odnalezienia dowodów potwierdzających tę teorię w kraterze Jezero, który uważa się za pozostałość po istniejącym ponad 3,5 miliarda lat temu jeziorze. Badanie wodnych środowisk Marsa w ramach projektu MarsFirstWater (The physicochemical nature of water on early Mars) może doprowadzić do powstania nowych ścieżek astrobiologicznej eksploracji tej planety. Więcej informacji: strona projektu MarsFirstWater
Słowa kluczowe
MarsFirstWater, Mars, woda, krater Gale, łazik Curiosity, glina, minerał, glaukonit, glina glaukonitowa, nontronit
