Śledzenie zmian środowiskowych za pomocą szpiegowskich narzędzi obrazowania z czasów zimnej wojny
Ekolodzy otrzymali pomoc z zaskakującej strony – zdjęć szpiegowskich z czasów zimnej wojny. Projekt EcoSpy był pionierską koncepcją wykorzystania zdjęć satelitarnych z czasów zimnej wojny do śledzenia długoterminowych zmian w ekosystemach i populacjach gatunków. W badaniu, podjętym przy wsparciu działań „Maria Skłodowska-Curie”, wykorzystano zdjęcia zrobione między 1960 a 1972 rokiem przez amerykańskie satelity szpiegowskie CORONA i połączono je z danymi współczesnymi.
Wywiad w służbie planety
Satelity CORONA, których pierwotnym celem było odnajdowanie radzieckich pocisków jądrowych, odwzorowały praktycznie całą kulę ziemską, zapisując ponad 800 000 zdjęć w wysokiej rozdzielczości. „Taką kapsułę fotograficzną zrzucano na spadochronie w atmosferę, gdzie w locie przechwytywał ją samolot, zanim została przechwycona przez radziecki wywiad”, wyjaśnia Catalina Munteanu, stypendystka działań „Maria Skłodowska-Curie” na Uniwersytecie Humboldta w Berlinie i główny badacz projektu EcoSpy. Te historyczne obrazy, odtajnione w 1995 roku, mogą teraz uzupełnić wiedzę naukowców w bardzo istotnym zakresie. Chociaż nowoczesne zdjęcia satelitarne mają dla ekologii i ochrony przyrody zasadnicze znaczenie, obejmują one ograniczone ramy czasowe: „Najwcześniejsze dane w wysokiej rozdzielczości pochodzą z pierwszej dekady XXI wieku, ale wiele procesów prowadzących do zmian w ekosystemach wypływa z wcześniejszego okresu”. Korzystając z oprogramowania opracowanego pierwotnie do przetwarzania fotografii z dronów, Munteanu i jej koledzy byli w stanie dopasować obrazy z okresu zimnej wojny do nowszych obrazów, zyskując dzięki temu olbrzymie źródło danych.
Wpływ długoterminowy
„Znaleźliśmy dowody na to, że działalność człowieka, taka jak rolnictwo i leśnictwo, prowadzona w latach 50. i 60. XX wieku, wciąż ma duży wpływ na nasze środowisko. Co więcej, odkryliśmy, że gatunki reagowały na zmiany w sposób, który wcześniej nam umknął”, zauważa Munteanu. Wnioski prac jej zespołu są poparte badaniami pilotażowymi, które podkreślają długoterminowy wpływ działalności człowieka na środowisko. Na przykład badanie świstaków stepowych w Kazachstanie umożliwiło nowe zrozumienie wpływu rolnictwa na ten gatunek. „Świstaki stepowe są inżynierami ekosystemów – ich działania odgrywają istotną rolę w funkcjonowaniu ekosystemu i siedlisk innych gatunków”, zauważa Munteanu. „Drążąc złożone systemy nor w ziemi, wyrzucają na powierzchnię małe kopce, które można zobaczyć z kosmosu”. Wcześniejsze badania wykazały, że świstaki występowały liczniej na polach uprawnych niż na stepach, ich naturalnym środowisku. Korzystając z obrazów z satelitów CORONA w celu porównania danych historycznych z najnowszymi, zespół EcoSpy wykrył jednak ogólny spadek populacji świstaków od lat 60. XX wieku, kiedy Kazachstan przekształcał duże obszary stepowe w pola. „Świstaki zwykle nie zmieniają miejsca bytowania. Fakt, że działania rolników nieustannie burzyły ich nory, mógł mieć wpływ na liczność populacji”, dodaje Munteanu. W innym badaniu pilotażowym zidentyfikowano lasy o wysokiej wartości ochronnej w Rumunii, które przez długi czas trwały w niezakłóconym stanie, jednocześnie podkreślając ich podatność na presję ze strony człowieka. Dane uzyskane podczas projektu EcoSpy umożliwią teraz decydentom skoncentrowanie wysiłków podejmowanych w zakresie ochrony przyrody na tych obszarach, w których mogą one przynieść największe efekty. Zespół projektu EcoSpy nawiązał współpracę na poziomie międzynarodowym z innymi naukowcami i teraz pracuje nad wskazaniem obszarów, w których obrazy z minionych lat mogą dać nam nowy ogląd sprawy. Obecna współpraca obejmuje badanie wpływu wojny w Wietnamie na krajobraz oraz ocenę presji na ekosystem w wyniku wypasania zwierząt gospodarskich i ich interakcji z dzikimi zwierzętami kopytnymi w Kazachstanie.
Słowa kluczowe
EcoSpy, bioróżnorodność, satelita szpiegowski, CORONA, ochrona, fotografia, świstak stepowy, zmiana środowiska, zimna wojna
