Lepsze procedury badania przesiewowego pod kątem przewlekłej choroby nerek
Przewlekła choroba nerek może dotykać osób w każdym wieku, ale szczególnie często diagnozowana jest u osób starszych. Cierpi na nią około 13 % dorosłych, zaś w przypadku osób powyżej 75. roku życia liczba ta przekracza 50 %. Statystyki te są szczególnie niepokojące dla krajów europejskich, gdzie 23 % ludności to osoby w wieku co najmniej 65 lat, a tendencja ta będzie szybko rosła. „Starzejące się społeczeństwa krajów uprzemysłowionych prawdopodobnie przyczynią się do wzrostu liczby przypadków przewlekłej choroby nerek i powiązanych z nią powikłań”, mówi Fabrizia Lattanzio, dyrektor naukowa we włoskim instytucie INRCA prowadzącym badania nad starzeniem się. „Z uwagi na te prognozy musimy zapewnić starszym ludziom odpowiednią opiekę i poprawić ich jakość życia, a pierwszym krokiem ku temu są badania przesiewowe”. Zdaniem Lattanzio obecnie wykorzystywane metody badań są heterogeniczne, fragmentaryczne, niedokładne i ogólnie nieskuteczne. Zaradzić temu problemowi chce zespół finansowanego przez UE projektu SCOPE. „Naszym celem jest ustalenie, jakie metody są skuteczne w przypadku osób starszych, a następnie, w oparciu o uzyskane informacje, zaproponowanie nowych zaleceń, które poprawią programy badań przesiewowych dla osób z grupy ryzyka”, dodaje Lattanzio, kierowniczka projektu.
Prace nad kompleksowym zestawem danych
Projekt opierał się na ocenie wartości predykcyjnej i opłacalności kilku różnych metod badań przesiewowych pod kątem przewlekłej choroby nerek, szczególnie wśród osób starszych. „Mieliśmy nadzieję, że nasze ustalenia przygotują grunt pod bardziej precyzyjną diagnostykę przewlekłej choroby nerek, co w efekcie poprawi skuteczność leczenia tej szczególnie narażonej części społeczeństwa”, wyjaśnia Lattanzio. Pierwszym krokiem było utworzenie kohorty pacjentów bez zastosowania ścisłych kryteriów włączenia lub wyłączenia. „Jednym z naszych największych wyzwań była rekrutacja kohorty składającej się z 2 435 osób w podeszłym wieku”, zauważa Lattanzio. „Jednak dzięki zastosowaniu różnych środków zapobiegawczych i spersonalizowanych metod, udało nam się osiągnąć ten ambitny cel”. Następnie w oparciu o wyniki kliniczne i laboratoryjne naukowcy zebrali kompleksowy zestaw danych zgromadzonych na początku badania i podczas dwuletnich obserwacji. Ten składający się z 200 000 próbek biologicznych zestaw danych został udostępniony także innym naukowcom. „Projekt SCOPE w ciekawy sposób wykorzystuje kompleksowe badanie geriatryczne (ang. comprehensive geriatric assessment, CGA) w badaniach przesiewowych pod kątem przewlekłej choroby nerek, co decyduje o jego wyjątkowości”, zauważa Lattanzio. „Technologia CGA pomaga określić wpływ takich czynników jak wielochorobowość, polifarmakoterapia, zniedołężnienie i niepełnosprawność na ogólny stan zdrowia pacjenta”.
Nowe możliwości
Ustalenia zespołu projektu SCOPE zostały wykorzystane w pracach nad nowymi wytycznymi klinicznymi dla badań i leczenia przewlekłej choroby nerek, które zalecają wykorzystywanie CGA w celu ograniczania powiązanych kosztów opieki medycznej. Projekt zwiększył ponadto świadomość znaczenia badań przesiewowych w kierunku przewlekłej choroby nerek. „Przeprowadzone testy wykazały, że badania przesiewowe pod kątem przewlekłej choroby nerek pomagają poprawić leczenie i dobrostan osób starszych”, podsumowuje Lattanzio. „Przygotowuje to grunt pod opracowanie nowych metod wykorzystujących biomarkery do oceny funkcjonowania nerek osób w podeszłym wieku”.
Słowa kluczowe
SCOPE, przewlekła choroba nerek, badanie przesiewowe, kompleksowe badanie geriatryczne, nerka