Europejski przemysł lotniczy na drodze do konkurencyjności i rentowności
Lotnictwo odgrywa w Europie bardzo ważną rolę, zarówno pod względem społecznym, jak i gospodarczym. Na kontynencie działa co najmniej 448 linii lotniczych i 701 komercyjnych portów lotniczych, które obsługują przeszło 600 milionów pasażerów rocznie. Branża generuje 600 miliardów euro rocznego przychodu oraz daje zatrudnienie 8,7 miliona osób. „Europejski przemysł lotniczy wnosi istotny wkład we wzrost gospodarczy i spójność Europy”, mówi Luís Braga Campos, badacz z Técnico Lisboa. „Branża stoi jednak przed wyzwaniem polegającym na konieczności sprostania rosnącemu zapotrzebowaniu na podróże lotnicze, a jednocześnie zachowania konkurencyjności i rentowności”. W 2001 roku UE powołała do życia Radę Doradczą ds. Badań nad Aeronautyką w Europie (ACARE). Zadaniem tego partnerstwa publiczno-prywatnego jest utrzymanie wiodącej roli Europy w światowym lotnictwie poprzez poprawę konkurencyjności i rentowności branży. Aby zrealizować tę wizję, w 2011 r. ACARE opublikowała sprawozdanie Flightpath 2050, stanowiące zbiór 23 ambitnych celów, które mają usprawnić podróże lotnicze do 2050 roku. Wśród nich można wymienić ograniczenie emisji CO2 o 75 %, zdobycie przez Europę pozycji centrum doskonałości w zakresie zrównoważonych alternatywnych paliw lotniczych oraz ograniczenie liczby wypadków w europejskim transporcie lotniczym do mniej niż jednego na 10 milionów lotów komercyjnych. Fundamentalne znaczenie dla realizacji tych celów ma zaangażowanie w badania i innowacje, w czym pomaga finansowany przez UE projekt PARE (Perspectives for the Aeronautical Research in Europe). „Głównym założeniem projektu była ocena postępów w osiąganiu tych celów, określenie ewentualnych luk i zaproponowanie środków, które pozwolą je zniwelować”, wyjaśnia Campos, który pełni funkcję koordynatora projektu.
Aktualny stan lotnictwa w Europie
W ramach projektu PARE opracowano 35 celów i 58 zaleceń wspierających realizację założeń programu Flightpath 2050, przy czym zalecenia te podzielono na cztery poziomy pod względem ważności. „Jednym z wymienionych priorytetów jest wzmocnienie globalnej konkurencyjności europejskiego przemysłu lotniczego, nie tylko w zakresie transportu dalekiego zasięgu, ale także w sektorach, w których plasuje się on obecnie w czołówce, takich jak helikoptery, oraz w sektorach, w których pozostaje w tyle, takich jak drony”, tłumaczy Campos. „Inny z priorytetów skupia się na wzmocnieniu współpracy instytucjonalnej w klastrach aeronautycznych obejmujących wszystkie etapy rozwoju, od badań podstawowych po innowacje dotyczące produktów, penetrację rynku i wykorzystanie operacyjne”. Te cele i zalecenia zostały szczegółowo omówione w trzech rocznych sprawozdaniach przygotowanych w ramach projektu. Jak tłumaczy Campos, są to obszerne dokumenty, w których dokładnie przeanalizowano rozwój lotnictwa w Europie w ciągu ostatnich 20 lat. „Sprawozdania zawierają szczegółowy przegląd aktualnej sytuacji w lotnictwie wraz z prognozami na przyszłość”, dodaje. „Stanowią dokument, na którym bazują wszystkie działania PARE”.
Reakcja na nieprzewidziane okoliczności
W trakcie realizacji projektu miały miejsce trzy nieoczekiwane wydarzenia: uziemienie Boeingów 737 MAX, pandemia COVID-19 oraz ogłoszenie Europejskiego Zielonego Ładu. „Każde z tych wydarzeń wpływa na sektor lotniczy, dlatego musieliśmy wziąć je pod uwagę”, mówi Campos. W reakcji na te zmiany projekt został przedłużony o 3 miesiące. Przez ten czas uczeni dodali sześć nowych rozdziałów do najnowszego sprawozdania i zorganizowali trzy seminaria internetowe poświęcone zrównoważonym paliwom lotniczym, dekarbonizacji i wpływowi pandemii COVID-19 na lotnictwo. Po zakończeniu projektu naukowcy planują opublikować obszerny artykuł w International Journal of Sustainable Aviation oraz książkę na temat efektywnego i przyjaznego środowisku lotnictwa. „Metodologię opracowaną w ramach tego projektu można także zastosować w innych sektorach, takich jak technologie kosmiczne oraz transport drogowy, kolejowy i morski”, twierdzi Campos. „Może się ona również okazać przydatna w przypadku nowych technologii wykorzystywanych przez lotnictwo, takich jak zrównoważone paliwa, materiały kompozytowe i obróbka przyrostowa”.
Słowa kluczowe
PARE, lotnictwo, zrównoważony rozwój, Flightpath 2050, ACARE, alternatywne paliwa do silników odrzutowych, transport lotniczy
