„Oczekiwanie, że uda się ograniczyć problemy związane z hałasem wyłącznie dzięki eksploatacji cichszych samolotów, to ślepy zaułek”, twierdzą unijni naukowcy
Projekt ANIMA (Aviation Noise Impact Management through Novel Approaches) oferuje zupełnie nowe, kompleksowe i całościowe spojrzenie na problem hałasu generowanego przez samoloty. Badacze skupili się na szeregu elementów, w których można wprowadzić zmiany pozwalające na zmniejszenie uciążliwości związanych z hałasem, jednocześnie podkreślając znaczenie podejmowania tego rodzaju działań. Przed rozpoczęciem badań byliśmy świadomi tego, że hałas w bezpośrednim otoczeniu lotnisk może powodować problemy zdrowotne, począwszy od chronicznego zmęczenia i chorób psychicznych, a kończąc na nadciśnieniu i udarach. Po raz pierwszy w historii tego rodzaju wnioski przedstawia grupa badaczy obejmująca inżynierów, geografów, psychologów, socjologów oraz ekspertów zajmujących się przepisami. Wszyscy partnerzy skupieni wokół projektu ANIMA postanowili wspólnie ocenić scenariusze dotyczące przyszłości lotnictwa z punktu widzenia problemu uciążliwości hałasu oraz jego negatywnego wpływu na zdrowie ludzi. W tym celu podjęli dialog z portami lotniczymi i społecznościami na terenie Londynie (Heathrow), Amsterdamu (Schiphol), Marsylii, Lublany, Frankfurtu, Budapesztu, Jass oraz Kijowa. „Odkryliśmy, że każda interwencja mająca na celu zmniejszenie uciążliwości hałasu, powinna być w pierwszej kolejności planowana na podstawie informacji oraz dialogu ze społecznościami lokalnymi. Trudno sobie wyobrazić, jak wiele pozytywnych interwencji zakończyło się niepowodzeniem tylko dlatego, że założenia poczynione przez ich promotorów były niezgodne z rzeczywistymi oczekiwaniami przedstawicieli społeczności, a nawet z pozornie błahego powodu, jakim był brak uczciwych, przejrzystych i zrozumiałych informacji w dialogu z mieszkańcami”, mówi Laurent Leylekian, dyrektor ds. europejskich w ośrodku ONERA i koordynator projektu ANIMA, dodając, że: „działania wykorzystujące tak zwane »zrównoważone podejście« promowane przez Organizację Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO) muszą być wdrażane jak najszybciej, bez oczekiwania na osiągnięciu progu 50 000 lotów rocznie. Decydenci polityczni muszą pamiętać, że hałas generowany przez lotnictwo stanowi w coraz mniejszym stopniu problem techniczny, natomiast coraz częściej staje się problemem społecznym, prawnym i politycznym”.
Narzędzia dla mniejszych portów lotniczych
Poza zbiorem wniosków oraz zaleceń, badacze skupieni wokół projektu ANIMA opracowali szereg użytecznych narzędzi. Pierwszym z nich jest „Noise Management Toolset”, czyli aplikacja opracowana z myślą o lotniskach oraz przedstawicielach władz lokalnych, pozwalająca im na opracowywanie map hałasu oraz wskaźnika budzenia. Gromadzenie tego rodzaju informacji może pozwolić im na badanie wpływu różnych scenariuszy obejmujących wykorzystanie różnych składów floty i lotów. Narzędzie pozwala na uwzględnianie nowych rodzajów samolotów i silników, zmian geograficznych oraz metod izolacji, co pozwala na ocenę wpływu poszczególnych elementów na sytuację. W ramach projektu powstała również aplikacja mobilna pozwalająca lotniskom i przedstawicielom władz lokalnych na łatwiejsze dostrzeganie i wychwytywanie przejawów irytacji wśród podróżnych. Tego rodzaju narzędzia mogą okazać się szczególnie przydatne w przypadku mniejszych portów lotniczych. „Niektóre spośród mniejszych portów lotniczych, między innymi położonych w Europie Środkowej i Wschodniej mogą być bardzo zainteresowane ograniczeniem generowanego hałasu. Pozostaje tylko pytanie – jak to osiągnąć? Od czego zacząć i jak poradzić sobie z ogromną liczbą przepisów dotyczących tego zagadnienia? Jesteśmy przekonani, że rezultaty projektu ANIMA, które już wkrótce zostaną udostępnione na naszej stronie internetowej, pomogą im podjąć pierwsze kroki w tym temacie. Dotychczas zgromadziliśmy wiele pozytywnych opinii z niektórych miast, w których dotychczas dialog między portami lotniczymi i mieszkańcami nastręczał wielu trudności lub następowało przerwanie rozmów. Działania projektu ANIMA pozwoliły na ich wznowienie”, zauważa Leylekian. Choć projekt ANIMA stanowi w rzeczywistości ogromny krok naprzód, Leylekian przyznaje, że to nie oznacza, iż wiemy obecnie wszystko na temat uciążliwości związanych z hałasem generowanym przez ruch lotniczy i możemy zakończyć badania, a jednocześnie zauważa pewne możliwości i szanse związane z nowym Europejskim Zielonym Ładem. „Mój pomysł opiera się na udzieleniu wsparcia portom lotniczym we wdrażaniu rozwiązań oraz wykorzystywaniu narzędzi opracowanym w ramach projektu ANIMA w szerszym kontekście środowiskowym – problemy związane z hałasem w ujęciu lokalnym i kwestie emisji w ujęciu globalnym mogą być ze sobą powiązane. Musimy zapomnieć o podejściu na zasadzie gry o sumie zerowej – w tym wypadku zyski z jednej strony nie muszą koniecznie oznaczać strat z drugiej”. Badacz snuje nawet wizję programu „Airasmus” – Erasmus dla Portów Lotniczych, w ramach którego eksperci zatrudniani przez bardziej zaawansowane porty lotnicze mogliby dzielić się wiedzą i doświadczeniem z mniejszymi jednostkami, które chcą dopiero podjąć pierwsze kroki w tym zakresie.
Słowa kluczowe
ANIMA, uciążliwy hałas, samoloty, porty lotnicze, mieszkańcy, zdrowie
