Ciemne strony higieny w kuchni i zwyczajów zakupowych w Europie
Większość odczuwanych przez nas problemów zdrowotnych związanych z chorobami przenoszonymi przez żywność jest spowodowana przez pięciu głównych sprawców: bakterie Campylobacter, Salmonella i Listeria, norowirusy oraz pasożyta Toxoplasma. Każdego roku w wyniku działania tych patogenów na skutek kontaktu ze skażoną żywnością chorują 23 miliony ludzi, a w przypadku 5 000 z nich choroby kończą się zgonem. W świetle ustaleń finansowanego przez Unię Europejską projektu SafeConsumE zarówno problem, jak i jego rozwiązanie leżą w zachowaniach konsumentów. Badacze skupieni wokół tej inicjatywy wierzą, że konsumenci muszą zmienić swoje przyzwyczajenia i nawyki, aby zmniejszyć narażenie na patogeny odpowiedzialne za choroby przenoszone przez żywność. Mając na uwadze główny cel – zwiększenie bezpieczeństwa żywności, badacze projektu SafeConsumE przeprowadzili niedawno trzy badania dotyczące higieny w kuchni, wiedzy konsumentów na temat bezpieczeństwa żywności, zaufanych źródeł informacji oraz postaw zakupowych związanych z żywnością. Wyniki tych prac ukazały się w czasopiśmie „Food Control”.
Czyste blaty kuchenne
Pierwszy artykuł naukowy opisuje i omawia wyniki internetowego badania dotyczącego bezpieczeństwa żywności w gospodarstwach domowych przeprowadzonego w 10 państwach europejskich, którego celem było ustalenie, co skłania Europejczyków do sprzątania w kuchni. Jak wynika z badania, które składało się z pytań wielokrotnego wyboru, 73 % respondentów czyści blaty oraz deski do krojenia żywności po ich użyciu, 53 % robi to przed przygotowaniem posiłku, natomiast 43 % wyłącznie wtedy, kiedy są zabrudzone. Jeśli chodzi o motywację do sprzątania, w przypadku osób powyżej 65. roku życia to rutyna odgrywa kluczową rolę. „Jest kilka czynników, które sprawiają, że ludzie czyszczą i sprzątają swoje powierzchnie kuchenne”, zauważa prof. Lydia Martens, reprezentująca Uniwersytet w Keele będący partnerem projektu, w wypowiedzi zacytowanej w artykule opublikowanym na stronie internetowej „News Medical”. „Można wśród nich wymienić między innymi czynniki społeczne i kulturowe, takie jak chęć zadbania o czystość i porządek w swoim otoczeniu. Niektórzy usuwają widoczne zabrudzenia, ponieważ wywołują one w nich poczucie obrzydzenia, z kolei inni kierują się względami zdrowotnymi, chcąc uniknąć zakażenia”. W celu zweryfikowania, czy na powierzchniach kuchennych widoczne są zabrudzenia wywołane przez żywność, które mogą zawierać szkodliwe bakterie, naukowcy przeprowadzili badanie doświadczalne, wykorzystując w tym celu mięso kurczaka, jajka oraz sałatę na blatach i deskach do krojenia. Wnioski z przeprowadzonego badania wskazują, że różnego rodzaju zabrudzenia są łatwiejsze do zauważenia na powierzchniach laminowanych lub kamiennych, w przeciwieństwie do powierzchni drewnianych i wykonanych z tworzyw sztucznych. Co więcej, bakterie Campylobacter ginęły szybciej niż Salmonella – te ostatnie były w stanie przetrwać co najmniej tydzień na laminowanych blatach. W związku z tym badacze doszli do wniosku, że wykorzystanie materiałów, na których zabrudzenia są znacznie lepiej widoczne, może zmotywować konsumentów do ich czyszczenia, zmniejszając tym samym zagrożenie związane z chorobami przenoszonymi przez żywność.
Przypadek Rumunii
Na Rumunii skupiły się drugie i trzecie badanie przeprowadzone w ramach projektu SafeConsumE. W ramach drugiego badania naukowcy analizowali wiedzę rumuńskich konsumentów na temat zagrożeń związanych z żywnością, znajomość certyfikowanej i oznakowanej żywności oraz zaufanych źródeł informacji. Wyniki badania wskazują, że połowa konsumentów w kraju nie jest świadoma istnienia mykotoksyn i patogenów takich jak bakterie Campylobacter czy Listeria, a jednocześnie uważa dodatki do żywności i organizmy modyfikowane genetycznie za niebezpieczne. Co więcej, pomimo tego, że uważają oni za godne zaufania i wiarygodne przede wszystkim publikacje naukowe, głównym źródłem informacji pozostają członkowie rodzin oraz media. Trzecie badanie koncentrowało się na związku między wiedzą na temat bezpieczeństwa żywności wśród rumuńskich konsumentów, ich nawykami zakupowymi oraz praktykami związanymi z bezpieczeństwem żywności w kuchni. Wynika z niego, że mieszkańcy Rumunii są umiarkowanie świadomi praktyk w zakresie higieny w kuchni. Wnioski z badań zrealizowanych w ramach projektu SafeConsumE (SafeConsumE: Safer food through changed consumer behavior: Effective tools and products, communication strategies, education and a food safety policy reducing health burden from foodborne illnesses) wskazują, że bardziej rozległa wiedza na temat żywności prowadzi do lepszych nawyków zakupowych, a także zachowań związanych z bezpieczeństwem żywności w domu. Więcej informacji: strona projektu SafeConsumE
Słowa kluczowe
SafeConsumE, bezpieczeństwo żywności, choroby przenoszone przez żywność, kuchnia, higiena, zakupy spożywcze
