Przełom na europejskim rynku lotów regionalnych
Regionalne linie lotnicze obsługujące małe węzły komunikacyjne lub lotniska zazwyczaj używają odrzutowców i turbośmigłowców o zasięgu regionalnym, zaprojektowanych do obsługi lotów krótko- i średniodystansowych dla około 20–130 pasażerów. Pod koniec 2015 roku światowa flota samolotów regionalnych liczyła około 9 000 jednostek (4 350 turbośmigłowców i 4 650 regionalnych odrzutowców). Około 40 % lotów komercyjnych było obsługiwanych przez samoloty regionalne, co stanowi 25 % wszystkich godzin lotu. Segment samolotów regionalnych jest obecnie zdominowany przez graczy spoza Europy, przy czym jedynym wyjątkiem jest producent turbośmigłowców – ATR, (spółka joint venture założona przez firmy Airbus S.A.S i Leonardo S.p.A.). Zatem chcąc odgrywać wiodącą rolę w trudnych warunkach konkurencji na rynku lotów regionalnych, europejski przemysł lotniczy musi inwestować w nowe lub ulepszone – bardziej ekologiczne – technologie.
Systemy demonstracyjne zaawansowanych technologii dla samolotów regionalnych
Projekt REG GAM 2018, realizowany w ramach Wspólnego Przedsięwzięcia „Czyste Niebo 2”, będący częścią platformy demonstracyjnej innowacyjnych statków powietrznych (IADP), miał na celu opracowanie technologii odpowiednich dla zaawansowanych samolotów regionalnych i wielozadaniowych oraz integrację i walidację tych rozwiązań na poziomie statku powietrznego (do szóstego poziomu gotowości technologicznej). Programy demonstracyjne opracowane w ramach projektu obejmują dwa latające stanowiska testowe i cztery zintegrowane naziemne systemy demonstracyjne złożone z pełnowymiarowego innowacyjnego kadłuba i kabiny pasażerskiej, „żelaznego ptaka” i zewnętrznej części skrzydła. Badania w ramach projektu koncentrowały się na lekkich, niedrogich kompozytach zaprojektowanych w sposób przyjazny dla środowiska, innowacyjnej budowie skrzydła, funkcji monitorowania stanu konstrukcji kadłuba, a także na pionierskich systemach pokładowych i systemach sterowania lotem oraz technologiach produkcji i montażu. Po pomyślnej ocenie krytycznych elementów konstrukcji zostały one poddane testom na naziemnych stanowiskach demonstracyjnych.
Latające stanowiska testowe dla samolotów o mniejszym zużyciu paliwa
Wśród najnowocześniejszych rozwiązań są też dwa latające stanowiska testowe wyposażone w innowacyjne skrzydło adaptacyjne oraz skrzydło o wysokiej wydajności aerodynamicznej i niskim poziomie hałasu. Z ich wykorzystaniem partnerzy projektu przeprowadzą walidację różnych technologii, takich jak aktywne skrzydło, aerodynamika adaptacyjna, naturalny przepływ laminarny, urządzenia hipernośne, konstrukcja zmiennokształtna, zaawansowana kontrola obciążeń i ich absorpcja, integracja systemu oraz zaawansowane konstrukcje skrzydeł z polimerów wzmocnionych włóknem węglowym. Ponadto rozpoczęto modyfikacje systemu demonstracyjnego z myślą o wielozadaniowych statkach powietrznych.
Innowacyjne prototypy kadłuba i kabiny pasażerskiej
Prototyp konstrukcji będzie bazował na zaawansowanych technologiach w zakresie wytrzymałych materiałów kompozytowych i zintegrowanych koncepcji konstrukcyjnych, a oprócz tego będzie wyposażony w system monitorowania stanu konstrukcji i wykrywania uszkodzeń. Jeśli chodzi o prototyp Pax-Cabin, zmiany w konstrukcji kabiny ukierunkowanej na potrzeby człowieka oraz systemach kontroli środowiska i sterowania temperaturą nie zostały wprowadzone. „Zwiększony komfort i dobre samopoczucie w kabinie pasażerskiej przyczynią się do poprawy wrażeń pasażerów podczas lotu zaawansowanym samolotem regionalnym”, zauważa Vito Perrupato, kierownik projektów w firmie Leonardo Aircraft. Pełnowymiarowy prototyp obudowy skrzydła umożliwi walidację technologii pod kątem innowacyjnego, taniego i lekkiego projektu oraz montażu konstrukcji. Ponadto w ramach projektu powstał zestaw narzędzi do montażu górnych paneli.
Żelaznym ptakiem nazywane jest naziemne stanowisko testowe w formie „siostrzanego statku powietrznego”, który nie lata, ale jest nieustannie poddawany testom i analizom laboratoryjnym w celu weryfikacji i walidacji działania systemów pokładowych, co wspomaga cały proces projektowania. Za jego pomocą ocenia się na przykład działanie systemu wytwarzania i dystrybucji energii elektrycznej, systemu kontroli środowiska i siłowników elektromechanicznych. Szkielet żelaznego ptaka został wyprodukowany przez członków projektu. Regional Aircraft IADP to wielka rodzina złożona z ponad 100 małych i średnich przedsiębiorstw, ośrodków badawczych, uniwersytetów i branż. Współpraca ta ma wspierać postępy technologiczne, które przybliżą Europę do osiągnięcia celów klimatycznych. „W lotnictwie komercyjnym rynek samolotów regionalnych nadal jest kluczowym dla przemysłu lotniczego segmentem o dużym potencjale wzrostu. Ponadto w znacznym stopniu przyczynia się do stworzenia wydajnego systemu transportu lotniczego, zapewnienia bezpiecznej i bezproblemowej mobilności oraz tworzenia nowych miejsc prac, dbając jednocześnie o środowisko naturalne, dzięki czemu wspiera europejskie dążenia do osiągnięcia neutralności pod względem emisji dwutlenku węgla”, podsumowuje Perrupato.
Słowa kluczowe
REG GAM 2018, samolot regionalny, Regional Aircraft (REG), platforma demonstracyjna innowacyjnych statków powietrznych (IADP), skrzydło, kadłub, kabina pasażerska, systemy, pełnowymiarowe systemy demonstracyjne, latające stanowisko testowe
