Powrót do punktu wyjścia? Badania pokazują, że emisje metanu znowu rosną
Metan (CH4), drugi najpowszechniejszy gaz cieplarniany generowany przez człowieka, którego wpływ na ocieplenie jest większy nawet niż dwutlenku węgla (CO2), znów znalazł się w centrum uwagi. Jak wskazuje badanie opublikowane w czasopiśmie „Earth System Science Data”, po okresie stabilizacji na początku pierwszej dekady XXI wieku poziom emisji i stężenie metanu znów zaczęły rosnąć. „Wielkość ułamka molowego metanu atmosferycznego (CH4) w suchym powietrzu na powierzchni Ziemi osiągnęła w 2018 roku 1857 ppb (ang. parts per billion – części na miliard)”, napisano w artykule. W badaniu zaznaczono, „że za ten wzrost odpowiada w dużej mierze zwiększenie emisji antropogenicznych generowanych przede wszystkim przez rolnictwo (np. hodowlę zwierząt, uprawę ryżu, spalanie biomasy), produkcję i konsumpcję paliw kopalnych, utylizację odpadów, a także zmiany w naturalnych przepływach metanu spowodowane wzrostem stężenia CO2 w atmosferze i zmianą klimatu”. Badanie, które realizowano przy wsparciu uczestników finansowanych przez UE projektów METLAKE, VERIFY i Nunataryuk, pokazało również, że emisje spowodowane bezpośrednią aktywnością człowieka lub mające źródła antropogeniczne stanowią 60 % wszystkich emisji metanu. W komunikacie prasowym wymieniono różne źródła metanu: „30 % pochodzi z fermentacji jelitowej i gospodarowania obornikiem, 22 % – z produkcji i konsumpcji gazu i ropy, 18 % – z gospodarowania odpadami i ściekami; 11 % – z wydobycia węgla, 8 % – uprawy ryżu, a kolejne 8 % – ze spalania biomasy i biopaliw. Pozostała część jest generowana przez transport (np. drogowy) i przemysł”. W tym samym komunikacie prasowym czytamy też, że wzrost „stężenia metanu odpowiada trendom ze scenariuszy przyszłości, które nie spełniają założeń porozumienia paryskiego”. W artykule podkreślono również, że „Europa wydaje się być jedynym regionem, w którym emisja spadła (…) zależy to jednak od zastosowanej metody liczenia. Wyjaśnienia dla tego spadku należy szukać przede wszystkim w sektorze rolnictwa i gospodarowania odpadami”.
Znaczenie metanu
Metan znacząco przyczynia się do globalnego ocieplenia, ponieważ zatrzymuje ciepło w atmosferze. W tym samym komunikacie prasowym Simona Castaldi i Sergio Noce, badacze z Eurośródziemnomorskiego Centrum ds. Zmiany Klimatu, które jest partnerem projektu VERIFY, komentują: „Dobrze wiemy, że dwutlenek węgla jest głównym czynnikiem odpowiadającym za zmianę klimatu, ale metan bez wątpienia również odgrywa w tym procesie istotną rolę”. Według wspomnianego już artykułu „względne znaczenie CH4 w porównaniu z CO2” wynika „z krótszego okresu pozostawania w atmosferze, większego potencjału tworzenia efektu cieplarnianego i odnotowanych na przestrzeni ostatniej dekady różnic w szybkości wzrostu stężenia atmosferycznego, których przyczyny wciąż są dyskutowane”. Metan pozostaje w atmosferze przez około 12 lat, czyli o wiele krócej niż CO2, dla którego ten okres wynosi ponad sto lat. Metan ma natomiast większy potencjał tworzenia efektu cieplarnianego – 28 razy większy niż CO2 przez sto lat, niezależnie od reakcji klimatycznej, czytamy w tym samym badaniu. Z tego powodu do realizacji celów porozumienia paryskiego potrzebne jest obniżenie emisji nie tylko CO2, ale i CH4. Celem projektu METLAKE (Predicting future methane fluxes from Northern lakes) jest ilościowe określenie i przewidzenie emisji metanu pochodzących z jezior, które są jednymi z największych naturalnych źródeł CH4. Podobne zadanie mają uczestnicy projektu VERIFY (Observation-based system for monitoring and verification of greenhouse gases), którzy pracują nad systemem do dokładniejszego ilościowego określania emisji gazów cieplarnianych. System ten będzie analizował zasoby dwutlenku węgla, a także przepływy CO2, CH4 i podtlenku azotu w UE. Projekt Nunataryuk (Permafrost thaw and the changing arctic coast: science for socio-economic adaptation) zajmuje się natomiast wpływem topnienia wiecznej zmarzliny lądowej i podmorskiej na globalny klimat. Więcej informacji: strona projektu METLAKE strona projektu VERIFY w serwisie Cordis strona projektu Nunataryuk
Słowa kluczowe
METLAKE, VERIFY, Nunataryuk, metan, dwutlenek węgla, gaz cieplarniany