Osadzenie globalnego katolicyzmu we współczesnym kontekście
Próbując prześledzić ogólnoświatową transformację katolicyzmu w ciągu kilku ostatnich dziesięcioleci, twórcy finansowanego ze środków UE projektu CAT-CAM zbadali ewolucję ruchu charyzmatycznego w Europie i Ameryce Północnej. Mówiąc dokładniej, w swoich badaniach skoncentrowali się nad rozwojem Ruchu Odnowy w Duchu Świętym. Badania w ramach projektu zostały przeprowadzone dzięki wsparciu udzielonemu w ramach międzynarodowych grantów badawczo-szkoleniowych Global Fellowship pochodzących z działania „Maria Skłodowska-Curie”.
Odnajdywanie tropów
Badacze skupili się na tej części historii ruchu charyzmatycznego, która dotyczy Ameryki Północnej. Na początku zidentyfikowali oni źródła ruchu sięgające roku 1967, kiedy to dwóch katolików przyjęło chrzest w Duchu Świętym w Pittsburghu w stanie Pensylwania. Następnie przedstawili jego ewolucję w amerykańskich stanach Indiana i Michigan oraz jego szerzenie się w Europie. Obserwowane na samym początku wzorce przywództwa i organizacji ruchu w jego wczesnej formie instytucjonalnej okazały się kluczowymi elementami, które wpłynęły na odnowę w innych częściach świata. Gęsta sieć powiązań między przywódcami ruchu charyzmatycznego z Ameryki Północnej i Europy oraz innych krajów świata świadczy o znaczeniu ruchu w transformacji, która doprowadziła do powstania tej postaci katolicyzmu, jaką obserwujemy obecnie. Ustalenia badaczy rzuciły nowe światło na oddźwięk wśród katolickiego świata eklezjastycznego, począwszy od początkowego odcięcia się od ruchu do jego stopniowej legitymizacji. Ponadto twórcy projektu poświęcili dużo uwagi zagadnieniu płci w Ruchu Odnowy w Duchu Świętym. Ze względu na dominację mężczyzn wśród świeckich liderów ruchu charyzmatycznego oraz w literaturze tworzonej w jego duchu, badanie wpływu tej dominacji na tożsamość całego ruchu stanowiło ważną oś dociekań badaczy.
Nowe narzędzia i pokonywanie wyzwań
To, co czyni projekt CAT-CAM wyjątkowym to oryginalna metodologia badań. Do zbadania źródeł katolickiego ruchu charyzmatycznego z perspektywy historycznej wykorzystano źródła pierwotne, „nie tylko historiograficzne »sięgające do samych początków«, ale również teologiczne opracowania z różnych okresów oraz pierwsze badania socjologiczne prowadzone na tym polu”, podkreśla Valentina Ciciliot, stypendystka działania „Maria Skłodowska-Curie” i uczestniczka projektu, którego gospodarzem był Uniwersytet Ca' Foscari w Wenecji. Z uwagi na konieczność uwzględnienia przekazów ustnych, czynnik ludzki stanowił istotny element procesu badawczego. Z tego też powodu największym wyzwaniem było dostosowanie ram prawnych, co było krokiem koniecznym do tego, aby badacze mogli zbierać świadectwa ustne od podmiotów aktywnie tworzących historię katolickiego ruchu charyzmatycznego. „Był to długi i dość skomplikowany proces z uwagi na wrażliwy charakter zbieranych danych, lecz – jak się później okazało – niezwykle owocny”, wyjaśnia Ciciliot.
Nowa perspektywa i większa świadomość
Jednym z rezultatów zakończonego już projektu CAT-CAM było otwarcie nowej perspektywy interpretacyjnej na zagadnienie katolickiego ruchu charyzmatycznego oraz na ewolucję Kościoła katolickiego w szerszej skali. Ten trwający trzy lata projekt obejmował badania archiwalne, a w jego ramach powstało wiele publikacji. Stypendystka projektu prezentowała wyniki swoich badań podczas specjalistycznych konferencji i seminariów, zaś ustalenia projektu weszły do programu nauczania kursów z zakresu chrześcijaństwa północnoamerykańskiego. Najważniejszym wynikiem projektu jest monografia zatytułowana: „A new Pentecost: How the Catholic Charismatic Movement Made the Church Global”, która jest w trakcie publikacji.
Słowa kluczowe
CAT-CAM, katolicki ruch charyzmatyczny, katolicyzm, tożsamość europejska, religia, Ruch Odnowy w Duchu Świętym, Kościół katolicki, chrześcijaństwo
