Jak postrzeganie ryzyka i niepewność mogą przyczynić się do poprawy polityk klimatycznych
Projekt RISICO przyczynił się do znaczącej poprawy procesu konceptualizacji, modelowania i ujmowania procesu kształtowania polityki związanej ze zmianami klimatycznymi, skupiając się na kluczowej roli, jaką odgrywa niepewność. „Pomimo tego, że nie ulega wątpliwości fakt mówiący,niepewność dotyczy wszystkich aspektów zmiany klimatu, zdecydowana większość badań nad klimatem pomija tę kwestię, głównie ze względu na trudności natury technicznej”, mówi koordynatorka projektu, Valentina Bosetti. Konsorcjum projektu badało postrzeganie zmiany klimatu przez społeczeństwo oraz starało się wyjaśnić, jak nasze indywidualne preferencje i nastawienia wobec ryzyka i niepewności kształtują to postrzeganie. Badacze wykonali eksperymenty laboratoryjne i terenowe, pozyskali opinie specjalistów i przeprowadzili ankiety. Zebrali ponadto dane dotyczące różnych państw za pomocą trwającej rok ankiety, która pozwoliła im poznać, jak nastawienia do zmiany klimatu różnią się w zależności od osoby i kraju oraz jak nastawienia te zmieniają się w czasie.
Postrzeganie ryzyka
W kontekście zmiany klimatu niepewność wpływa na wiele elementów mających w tym wypadku kluczowe znaczenie – od rozmiaru wyrządzonych przez zmianę klimatu szkód po koszty ich łagodzenia. „Planowanie i opracowywanie polityk wymaga jak najdokładniejszego określenia tych niepewności”, wyjaśnia Bosetti. „Kilku specjalistów przedstawiło swoje przypuszczenia na temat takich złożonych kwestii jak alternatywne scenariusze dotyczące przyszłych emisji gazów cieplarnianych czy koszty technologii bezpośredniego wychwytywania CO2 z powietrza”. Zespół projektu RISICO badał społeczne postrzeganie wspomnianego zagrożenia, przeprowadzając w tym celu ankiety i wywiady. Była to bardzo ważna kwestia, ponieważ postrzeganie odgrywa równie istotną rolę w kształtowaniu działań jednostki, co faktyczne prawdopodobieństwo danego zdarzenia. „Jeśli większość ludzi postrzega pewne rodzaje ryzyka jako bardziej przerażające, to dokłada szczególnych starań, aby go unikać i się przed nim zabezpieczyć, choć nie zawsze leży to w ich interesie”, zauważa Bosetti. Dlatego też przez najbliższy rok przeprowadzane będą ankiety wśród obywateli z 6 miast w 3 państwach na 3 kontynentach (Pekin, Szanghaj, Mediolan, Rzym, Nowy Jork i Dallas). Wyniki rzucą nowe światło na różnice i podobieństwa w postrzeganiu zmian klimatycznych, a także innych poważnych zagrożeń dla społeczeństwa, oraz pomogą wyjaśnić powiązania między nimi. Podczas eksperymentów laboratoryjnych mających na celu zbadanie indywidualnych zachowań w obliczu wielkiej niepewności zespół odkrył, że stała część osób woli zagrożenia znane od nieznanych i podejmuje decyzje zgodnie z tymi preferencjami. Bosetti twierdzi, że „reguła ta sprawdza się także w przypadku decydentów w zakresie polityki klimatycznej. Wiedza na temat wpływu, jaki ryzyko i niepewność mają na decyzje jednostki ma kluczowe znaczenie w procesie tworzenia polityki”.
Istotne korzyści
Jednym z najważniejszych rezultatów projektu było wyjaśnienie oceny długotrwałego wpływu porozumienia paryskiego dokonanej przez międzynarodowych negocjatorów w zakresie zmiany klimatu. Jest to ogromny krok naprzód, który stanowi istotny punkt odniesienia dla przyszłych podobnych działań. Zespół ponadto odkrył, że preferencje decydentów w obliczu niepewności są podobnie do preferencji ogólnej próby obywateli. Bosetti zaznacza: „Ustaliliśmy, że sposób komunikacji niepewności może mieć duży wpływ na odbiór informacji o klimacie przez społeczeństwo – może być on nawet ważniejszy od posiadanej przez te osoby wiedzy”. Ilościowe określenie głównego czynnika niepewności jest często bardzo trudne, ponieważ wymaga od specjalistów wysuwania przypuszczeń na temat przyszłości. „Jednak w przypadku, gdy nie mamy dostępu do żadnych danych, specjaliści mogą spróbować ograniczyć zakres niepewności, co umożliwiłoby nam przeprowadzenie analiz”, podsumowuje Bosetti. Projekt RISICO przyniesie korzyści decydentom, naukowcom i popularyzatorom nauki, negocjatorom w zakresie zmiany klimatu oraz ogółowi społeczeństwa.
Słowa kluczowe
RISICO, niepewność, zmiana klimatu, ryzyko, polityka, porozumienie paryskie, popularyzatorzy nauki
