Najgłębsze jak dotąd odwierty mogą stanowić rozwiązanie dla bezemisyjnej Europy
Energia geotermalna jest ekologiczna, nieskończona i dostępna niemal wszędzie, jednak pełne wykorzystanie jej potencjału wymaga opracowania nowych technologii umożliwiających eksplorację miejsc, w których naturalnie występuje ciepło, jednak brak jest wody, zaś skały nie są wystarczająco przepuszczalne. Rozwiązanie tego problemu stanowią wspomagane systemy geotermalne (ang. enhanced geothermal systems, EGS), a w szczególności projekt DEEPEGS. W kwietniu 2017 roku projekt zasłynął skutecznym odwiertem o głębokości 4 659 metrów na polu geotermalnym na Islandii. To pierwsze tego rodzaju przedsięwzięcie stanowiło pole do zdobywania bogatego doświadczenia dla sektora geotermalnego. Studnia do tej pory stanowi najgłębszy odwiert na świecie. „Bardzo wysoka przepuszczalność niezwykle gorącej lokalizacji na półwyspie Reykjanes, na głębokości poniżej 3 km, okazała się przyjemną niespodzianką”, stwierdza Gudmundur Ómar Fridleifsson, koordynator projektu DEEPEGS. „Żadne wiertła ani płyny chłodzące stosowane przy wierceniu nie dotarły do powierzchni poniżej głębokości 3,2 km. Nigdy wcześniej nie prowadzono odwiertów na głębokość 4 650 metrów z zastosowaniem systemów geotermalnych działających w wysokiej temperaturze w środowisku, w którym potwierdzono temperatury zbiorników rzędu 600°C”. Niska przepuszczalność to jedna z barier, która utrudniała wprowadzenie EGS na rynek i której pokonanie było jednym z celów projektu. Zespół projektu początkowo planował przeprowadzić eksperymenty związane ze zwiększaniem przepuszczalności na południu Francji, gdzie na głębokości poniżej 4 km spodziewano się temperatur powyżej 200°C, jednak nie wszystko poszło zgodnie z planem: namnożyły się opóźnienia na trzech polach testowych, które planowano wykorzystać w projekcie, a dodatkowo „wraz z upływem czasu zdaliśmy sobie sprawę z tego, że nie uzyskalibyśmy ostatecznie zezwolenia na start żadnego z tych trzech projektów”, wyjaśnia Sigurdur G. Bogason, główny koordynator projektu DEEPEGS.
Kolejny kamień milowy: podbój Europy kontynentalnej
Aby kontynuować swe prace, konsorcjum musiało zmienić plany i wykonać swoje odwierty testowe na alzackim polu geotermalnym Vendenheim, gdzie obecnie testuje się wieloodcinkowe (wielokanałowe) ulepszenie mające na celu zwiększenie przepuszczalności. W przypadku sukcesu rozwiązanie to mogłoby mieć znaczący wpływ na wykorzystanie technologii EGS w Europie. „Udało nam się wykonać odwiert w gorącym granicie o temperaturze powyżej 200°C. Trwają jeszcze prace nad zwiększeniem przepuszczalności”, opowiada Bogason. Jednym z głównych problemów, z którymi musiało się zmierzyć konsorcjum we Francji, było sceptyczne podejście francuskich społeczności i władz do EGS, mimo że technologia ta jest przyjazna dla środowiska. Francuska firma energetyczna Fonroche Géothermie musiała zrealizować szereg kampanii informacyjnych, by uzyskać zgodę na przetestowanie technologii na polu Vendenheim. Jak wskazuje Fridleifsson, wszystkie projekty realizowane w pobliżu obszarów miejskich w Europie kontynentalnej będą wymagać licznych kampanii informacyjnych, które będą musiały być realizowane w celu przekonywania obywateli i lokalnych władz. Partnerzy projektu przewidują, że sukces odniesiony w Islandii wpłynie na sytuację na rynku w ciągu najbliższych 10 lat. Do tego czasu partnerzy będą rozpowszechniać pozytywne wyniki projektu DEEPEGS w celu przekonania sektora geotermalnego do wwiercania się w bardzo gorące systemy w celu wytwarzania większej ilości energii. „Zdobyta wiedza i doświadczenie są bardzo cenne. Już teraz doprowadziły do ogromnych przełomów technologicznych, takich jak obudowy stosowane na głębokości oraz testowanie planowanych elastycznych złączeń, w oparciu o doświadczenie zdobyte w trakcie realizacji projektu DEEPEGS”, podsumowuje Fridleifsson.
Słowa kluczowe
DEEPEGS, geotermalny, EGS, Reykjanes, Islandia, Vendenheim, Francja, odwierty, wysoka temperatura
