Burza mózgów podczas spotkania projektu Human Brain w Atenach
Niezależnie od tego, czy zdajemy sobie z tego sprawę, czy nie, świadomie czy podświadomie, mózg precyzyjnie kontroluje każdy aspekt naszego ciała, począwszy od podstawowych czynności, takich jak oddychanie, po najbardziej skomplikowane funkcje motoryczne podczas uprawiania sportu, jakie tylko można sobie wyobrazić. Za nasze życie odpowiedzialnych jest około 86 miliardów komórek mózgowych zwanych neuronami, z których każda ma średnio 7 000 połączeń z innymi neuronami, czyli synaps. Witając uczestników spotkania w „kolebce demokracji” i obiecując piękną, słoneczną pogodę, Yannis Ioannidis, profesor informatyki i telekomunikacji na Uniwersytecie Narodowym im. Kapodistriasa w Atenach oraz dyrektor generalny centrum badań Athena, zapowiedział konferencję wypełnioną informacjami na temat najnowszych badań nad mózgiem. Począwszy od podsumowania inicjatyw Human Brain Project (HBP) i EBRAINS po projekty dotyczące walki z chorobami neurodegeneracyjnymi i padaczką, w czasie pierwszego dnia omówiono międzynarodowe inicjatywy związane z mózgiem, rozwojem języka oraz różnicami między mózgami muzyków a zwykłych śmiertelników, którzy po prostu lubią słuchać muzyki.
Human Brain Project
HBP to jeden z największych projektów w dziedzinie nauki o mózgu na świecie, a jako przewodni projekt programu na rzecz przyszłych i powstających technologii jest jak dotąd jednym z największych współfinansowanych ze środków UE. Katrin Amunts, profesor z instytutu Cécile and Oskar Vogt Institute of Brain Research na Uniwersytecie Heinricha Heinego w Düsseldorfie, w porywający sposób przedstawiła osiągnięcia projektu, który jest obecnie w końcowej fazie drugiej szczegółowej umowy w sprawie przyznania dotacji. Podstawę inicjatywy HBP tworzy 131 instytucji z 19 krajów i 40 projektów partnerskich. W ramach projektu opracowywana jest pierwsza na świecie zintegrowana infrastruktura informacyjno-komunikacyjna do prac badawczo-rozwojowych w dziedzinie mózgu, EBRAINS. Trzecia szczegółowa umowa w sprawie przyznania dotacji obejmuje przekształcenie struktury opartej na podprojektach w strukturę opartą na pakietach roboczych, aby wzmocnić powiązania między neuronauką a technologią. W ramach inicjatywy HBP badane jest także to nieuchwytne pojęcie, jakim jest świadomość u ludzi, zwierząt, inteligentnych maszyn oraz organoidów, czyli miniaturowych tkanek pochodzących z komórek macierzystych, które hodowane są w specjalnych trójwymiarowych środowiskach i które mogą się samoorganizować w trójwymiarowe kultury. Organoidy mózgowe, będące źródłem cennej wiedzy na temat chorób i rozwoju mózgu, mogą zrewolucjonizować badania części tego narządu lub jego struktury jako całości. Badaniom świadomości za pomocą organoidów towarzyszą jednak kwestie etyczne i pytania dotyczące metod oceny świadomości.
Duże zbiory danych, duża odpowiedzialność i duże korzyści
Inicjatywa HBP wykorzystuje przede wszystkim duże zbiory danych i otwartą naukę. Duże zbiory danych są niezbędne dlatego, że rozwiązanie, na przykład, zagadki świadomości wymaga dosłownie ogromnej ilości informacji. Natalia Manola, dyrektor zarządzająca projektu OpenAIRE w centrum badań Athena na Uniwersytecie Narodowym im. Kapodistriasa w Atenach, wyjaśniła rolę otwartej nauki. Podkreśliła, że naukowcy wywodzący się ze szkoły otwartej nauki toczą walkę z koronawirusem i badają jego genetykę w obliczu globalnego zagrożenia dla zdrowia publicznego w zaskakującym tempie. Sesja popołudniowa dotyczyła głównie dużych zbiorów danych i neuronauki obliczeniowej. Pochłaniające ogromne ilości danych modelowanie obliczeniowe wyjaśnia na przykład funkcję dendrytów, gałęzi komórki nerwowej, które komunikują się z innymi neuronami. Ostatecznie duże zbiory danych mogą być wykorzystane do określenia, jak to się dzieję, że każdy z nas jest indywidualną jednostką. Uczestnicy projektu HBP obiecują rzucić światło na to, w jaki sposób mózg każdego z nas stanowi połączenie genów, niegenetycznych wpływów biologicznych, indywidualnych doświadczeń i wpływów kulturowych. Wyniki pierwszej serii badań są co najmniej imponujące. Wszyscy neurobiolodzy z niecierpliwością czekają na kolejny etap projektu.
Kraje
Grecja
