Biotworzywa: zrównoważone materiały budulcem silnej europejskiej biogospodarki o obiegu zamkniętym
Tworzywa sztuczne zdominowały nasze codzienne życie – można je spotkać w niemal każdym środowisku stworzonym przez człowieka. Stały się materiałem odzieżowym, występują w naszych domach i miejscach pracy oraz wchodzą w skład niemal wszystkich dóbr konsumpcyjnych, z których wymienić można choćby zabawki, telewizory, smartfony czy komputery. W dwudziestym wieku tworzywa sztuczne zyskały miano materiałów niezbędnych nowoczesnej cywilizacji, którą to pozycję dzierżą po dziś dzień.
Wyzwania polityczne i działania UE
Niestety, z perspektywy ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju tworzywa sztuczne stają się kwestią coraz bardziej problematyczną. Szacuje się, że do 2050 roku ilość plastiku w światowych oceanach może przewyższyć łączną masę żyjących w nich ryb, a produkcja tworzyw sztucznych znacznie zwiększy swój udział w globalnym zużyciu ropy naftowej i emisji gazów cieplarnianych. Obecny system produkcji tworzyw sztucznych ma charakter głównie liniowy i w dużym stopniu polega na zasobach nieodnawialnych w postaci surowców kopalnych. Co więcej, cechuje go niski poziom wtórnego wykorzystania i recyklingu oraz wysoki poziom emisji do środowiska naturalnego. Wdrażając plan działania na rzecz gospodarki o obiegu zamkniętym, UE wspiera proces przekształcania europejskiej gospodarki w gospodarkę obiegową, która zwiększy konkurencyjność, pobudzi zrównoważony rozwój gospodarczy oraz doprowadzi do powstania nowych miejsc pracy. Stanowiąc główne źródło rozwoju i zatrudnienia, europejska branża tworzyw sztucznych również musi poddać się tej transformacji. Właśnie dlatego przed końcem 2017 roku Komisja Europejska ma przyjąć dla tego sektora nową strategię w ramach wspomnianego planu działania.
Nowa, lecz szybko rozwijająca się branża
Biotworzywa mogą odegrać ważną rolę w procesie wdrażania planowanych zmian. Obejmując całą rodzinę materiałów o różnych właściwościach i zastosowaniach, biotworzywa mogą być wytwarzane z zasobów odnawialnych, włączając w to rośliny uprawne czy drewno, a także ze strumieni odpadów, takich jak pozostałości z przetwórstwa spożywczego. Wraz z pojawianiem się bardziej zaawansowanych materiałów, zastosowań i produktów globalny rynek już teraz odnotowuje wzrost na poziomie 20–100% rocznie. Eksperci oczekują, że do 2021 roku Europa będzie mogła się poszczycić jedną czwartą globalnej zdolności produkcyjnej w sektorze biotworzyw.
Wsparcie dla europejskich inicjatyw badawczych
Niniejszy pakiet CORDIS Results Pack przedstawia wyniki ośmiu innowacyjnych projektów, które otrzymały wsparcie finansowe z Siódmego Programu Ramowego (7PR) UE i wniosły istotny wkład w rozwój tej fascynującej i potencjalnie rewolucyjnej branży. W pakiecie prezentujemy między innymi projekt BIOREFINE-2G, w ramach którego opracowano atrakcyjne z komercyjnego punktu widzenia procesy umożliwiające wydajne przetwarzanie odpadów z biorafinerii. Uzyskane w ten sposób substancje mogą być wykorzystywane jako prekursory biopolimerów, w tym polimerów biodegradowalnych. Z kolei owocem projektu BRIGIT były nowe, dopasowane do potrzeb biopolimery produkowane z odpadów bogatych w cukry lignocelulozowe i przeznaczone do bardzo wymagających zastosowań ogniochronnych, a naukowcy uczestniczący w inicjatywie SYNPOL wsparli rozwój zrównoważonej produkcji nowych polimerów z dostępnych surowców. Warto też wspomnieć o projekcie EUROPHA, którego celem było ograniczenie kosztów produkcji biopolimeru PHA i rozszerzenie zakresu jego zastosowań jako biotworzywa do wyrobu w pełni kompostowalnych opakowań żywnościowych. Poprzez te – i inne – projekty, które są obecnie realizowane w ramach programu Horyzont 2020 kontynuującego idee 7PR, Europa dąży do umocnienia swojej pozycji światowego lidera w zakresie produkcji i innowacji biotworzyw, pragnąc uczynić z nich w pełni zrównoważone materiały na miarę dwudziestego pierwszego wieku.
