Udoskonalone wykrywanie choroby Alzheimera - nanoskop budowany w ramach projektu unijnego
Właśnie rozpoczął się nowy projekt badawczy, którego celem jest zbudowanie nanoskopu, umożliwiającego skrining komórek pacjentów i mogącego wspomóc wczesne wykrywanie choroby Alzheimera. Dzięki wsparciu w wysokości ponad 4 mln EUR z tematu "Nanonauki, nanotechnologie, materiały i nowe technologie produkcyjne" Siódmego Programu Ramowego (7PR) UE, projekt LANIR (Nanoskopia bez znaczników wykorzystująca podczerwień) zgromadzi naukowców z 11 instytutów partnerskich z Belgii, Francji, Irlandii, Niemiec, Rumunii i Włoch. W skład konsorcjum wejdą małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) oraz partnerzy akademiccy. Projekt LANIR, którego realizacja została zaplanowana do 2015 r., ma pomóc w znalezieniu sposobu na wykrywanie choroby Alzheimera na wczesnych etapach, bowiem ma to zasadnicze znaczenie dla opracowania skutecznych terapii. Na chwilę obecną nie ma takiego testu, mimo 7,7 mln nowych przypadków rocznie na świecie oraz 800.000 nowych pacjentów w Europie, których dotykają inne formy demencji. Choroba Alzheimera jest również bezpośrednio odpowiedzialna za wzrost kosztów utraty samodzielności przez osoby starsze. Zespół LANIR opracuje technikę nanoskopową, która wykorzystuje promieniowanie podczerwone (IR) jako źródło wykrywania. Będzie w stanie wykrywać niewielkie zmiany o wymiarach zaledwie 70 nanometrów, co jest porównywalne z wielkością wirusa. Prototyp LANIR umożliwi bezpośrednie obrazowanie chemii i struktury bardzo małych, "schowanych" zmian bez konieczności niszczenia powierzchni komórki czy materiału. Nanoskopia w podczerwieni (IRN) opiera się na refleksyjno-absorpcyjnej spektroskopii w poczerwieni (IRAS), która mierzy absorpcję IR w materiale poprzez zapis światła IR odbitego lub transmitowanego przez próbkę. Kiedy długość padających fal IR dopasuje się do konkretnych (oscylujących) wzbudzeń wiązań chemicznych w analizowanych molekułach lub materiałach, wyraźnie wzrasta absorpcja IR. Spektroskopia IR ujawnia w ten sposób charakterystyczne sygnatury struktur chemicznych i rodzajów molekularnych. Dwie główne cechy IRN to zaawansowane techniki laserowe i przestrzenno-czasowy schemat optyczny. Odciski chemiczne próbki mogą być obrazowane punkt po punkcie w rozdzielczości nanometrycznej poprzez skanowanie próbki wg schematu pompa-sonda. Serwis CORDIS News przeprowadził wywiad z kierownikiem projektu, Johnem Mulcahy z Instytutu Materiałoznawstwa i Powierzchnioznawstwa przy Uniwersytecie w Limerick, Irlandia, instytucji koordynującej projekt LANIR. Wypowiedział się na temat projektu: "Nanoskopia w podczerwieni opracowywana w ramach projektu LANIR dostarczy narzędzi do wykorzystania jako urządzenie do wczesnej diagnozy w chorobie Alzheimera, które pozwoli na podjęcie w samą porę interwencji przeciwko przyczynom odwracalnej demencji, a rozpoczęcie terapii może spowolnić postęp choroby i wzmocnić wydolność kognitywną chorych poprzez wykorzystywanie niezupełnego upośledzenia obwodów neuronalnych i wdrożenie działań, które redukują skutki współistniejące powiązane z demencją". Opisał również, w jaki sposób nanoskop będzie pomocny we wczesnym wdrażaniu przez chorych i ich rodziny działań niezbędnych do rozwiązania problemów związanych z postępem choroby. John Mulcahy podkreślił wagę finansowania ze środków unijnych dla sukcesu projektu i znaczenie udziału sześciu partnerów MŚP w przeniesieniu prototypu z laboratorium na rynek: "Ponadnarodowy charakter projektów 7PR realizowanych w ramach współpracy, takich jak LANIR, wiąże się ze szczególnymi korzyściami gromadzenia czołowych specjalistów z dziedziny mikroskopii, spektroskopii i biologii pod jednym parasolem, ramię w ramię z liderami biznesowymi w celu opracowania nowego nanoskopu i jego odpowiednich zastosowań. Finansowanie z budżetu 7PR zapewnia znaczące środki na wprowadzenie tej przełomowej techniki do rzeczywistości komercyjnej w najkrótszym możliwym czasie. Szczególny nacisk położony w projektach 7PR na MŚP ma również istotne znaczenie w zapewnianiu udziału innowacyjnych i ukierunkowanych na badania naukowe i rozwój (B+R) MŚP i sprzęganiu ich z wiedzą ekspercką oraz infrastrukturą najwyższego szczebla, jakimi dysponują podmioty akademickie i publiczne instytucje badawcze w celu przyspieszenia tej przełomowej technologii. W innym przypadku postęp technologii byłby niemożliwy". Obok laboratoryjnego, wielomodalnego prototypu IRN, w ramach projektu skonstruowane zostaną trzy mikroskopy badawcze IR, które będą rutynowo obrazować w rozdzielczości poniżej 1.000 nm w IR oraz poniżej 100 nm w świetle widzialnym. Trzy mikroskopy IR znajdą się w Limerick - Irlandia, Bukareszcie - Rumunia oraz Genui - Włochy. Mulcahy twierdzi, że dzięki temu zaawansowana nanoskopia znajdzie się w całej Europie, które to dokonanie opisuje jako "niemożliwe bez środków z 7PR".Więcej informacji: Uniwersytet w Limerick: http://www.ul.ie/
Kraje
Belgia, Niemcy, Francja, Irlandia, Włochy, Rumunia