Mniej szkodliwa ulga w bólu dzięki rozpracowywaniu przez naukowców działania paracetamolu
Zespół naukowców odkrył, jak działa jeden z najpowszechniej stosowanych w gospodarstwach domowych środków przeciwbólowych, co oznacza, że już niedługo może być dostępny lek uśmierzający ból o mniej szkodliwych skutkach ubocznych. Prezentując swoje odkrycia w czasopiśmie Nature Communications naukowcy z Francji, Szwecji i Wlk. Brytanii wyjaśniają, jak faktycznie działa paracetamol, jeden z najpowszechniej stosowanych środków na świecie. Chociaż paracetamol został po raz pierwszy odkryty w latach 90. XIX w. i jest sprzedawany od lat 50. XX w. jako środek przeciwbólowy bez recepty, to do tej pory nie było wiadomo, w jaki dokładnie sposób uśmierza ból. W ramach przełomowego odkrycia zespół ustalił, że to białko zwane TRPA1, odkryte na powierzchni komórek nerwowych, stanowi molekularny klucz nieodzowny w skutecznym łagodzeniu bólu przez paracetamol. Współautor raportu z badań, dr David Andersson z King's College London mówi: "To niezwykle ekscytujące odkrycie, które ujawnia tajemnice jednego z najpowszechniej stosowanych leków i może wywrzeć ogromny wpływ na prace nad nowymi lekami przeciwbólowymi. Paracetamol to medykament przydatny w leczeniu pospolitych dolegliwości bólowych, ale jeżeli zalecana dawka zostanie znacząco przekroczona, to może doprowadzić do śmiertelnych powikłań. Teraz rozumiemy zasadniczy mechanizm leżący u podstaw działania tego leku i możemy rozpocząć poszukiwanie molekuł, które funkcjonują w taki sam sposób, aby skuteczne uśmierzać ból, ale są mniej toksyczne i nie prowadzą do poważnych powikłań w następstwie przedawkowania." Wyniki ostatnich badań pokazały, że systematyczne zażywanie zbyt dużych dawek paracetamolu naraża pacjentów na wysokie ryzyko przypadkowego przedawkowania, co może być śmiertelne. Obok powszechnego zastosowania jako środek przeciwbólowy w czystej postaci, jest również głównym składnikiem popularnych leków na grypę czy przeziębienie. Zespół naukowców przeprowadził test "gorącej płytki", aby zaobserwować oddziaływanie paracetamolu na myszy. Polega on na pomiarze czasu w sekundach, jaki potrzebny jest, by mysz zdjęła łapkę z dosyć ciepłej płytki. Naukowcy odkryli, że paracetamol wydłużył czas, jaki myszy potrzebowały do zdjęcia łapki, co pokazuje, że lek osłabił ból wywoływany ciepłem. Następnie przeprowadzili doświadczenia, aby zaobserwować, co się stanie, kiedy myszy zostaną całkowicie pozbawione białka TRPA1. Stwierdzili, że po usunięciu białka TRPA1 i powtórzeniu testu gorącej płytki, paracetamol nie łagodził bólu. To oznacza, że białko to jest kluczową molekułą dla skutecznego uśmierzania bólu przez paracetamol. Profesor Bevan, jeden z autorów raportu z badań, również z King's College London zauważył: "Wyniki są zaskakujące, ponieważ wcześniejsze badania wykazały, że TRPA1 może tak naprawdę wywoływać ból, kaszel i nadwrażliwość - to receptor wielu pospolitych czynników drażniących, jak cebula, musztarda i gaz łzawiący. A zatem nasze odkrycie po raz pierwszy wskazuje, że de facto jest odwrotnie - białko jest nowym mechanizmem działania środka przeciwbólowego." Zespół odkrył również, że zażywanie paracetamolu uruchamia wytwarzanie szkodliwego "produktu rozpadu" NAPQI, odpowiedzialnego za toksyczne skutki uboczne obserwowane po przedawkowaniu w rdzeniu kręgowym i wątrobie. Na szczęście odkrycia pokazują też, że inne związki chemiczne również potrafią uśmierzać ból kręgosłupa, co oznacza, że w przyszłości mogą zostać opracowane bezpieczniejsze leki działające w ten sam sposób. Jeżeli zespół zdoła teraz zidentyfikować inne związki chemiczne uśmierzające ból, podobne do paracetamolu, wykorzystujące tę samą ścieżkę TRPA1 do zapobiegania przesyłaniu sygnałów o bólu przez komórki nerwowe do mózgu, to istnieje możliwość znalezienia przez naukowców związku chemicznego, który nie ma skutków toksycznych i obniża ryzyko przedawkowania. Publikacja raportu z badań daje zielone światło do wykorzystywania TRPA1 jako nowego celu leków uśmierzających ból i jak wyjaśnia dr David Andersson: "W przeszłości zidentyfikowanych zostało wiele celów, ale ponieważ wiemy, że paracetamol dobrze działa na ludzi, to daje nam przewagę w poszukiwaniu skutecznych molekuł wykorzystujących te same ścieżki, ale mniej szkodliwych."Więcej informacji: King's College London: http://www.kcl.ac.uk/index.aspx
Kraje
Francja, Szwecja, Zjednoczone Królestwo