Ukryte ryzyko przypadkowego przedawkowania paracetamolu
Nowe odkrycia zespołu szkockich naukowców pokazują, że systematyczne zażywanie zbyt dużych dawek paracetamolu naraża pacjentów na wysokie ryzyko przypadkowego przedawkowania. Badania, których wyniki opublikowane zostały w czasopiśmie British Journal of Clinical Pharmacology, podkreślają ukryte ryzyko związane z "rozłożonym w czasie" zażywaniem tego środka przeciwbólowego, dostępnego bez recepty. Zespół złożony z ekspertów z Uniwersytetu w Edynburgu i Scottish Liver Transplantation Unit z Edynburga, Wlk. Brytania, przestrzega, że choć zagrożenie trudno dokładnie określić, zażycie nieco większej dawki paracetamolu niż należy w czasie odczuwania dolegliwości bólowych może doprowadzić do przedawkowania. Współautor raportu z badań, dr Kenneth Simpson z Uniwersytetu w Edynburgu, mówi o pacjentach, którzy doświadczyli tych tak zwanych "nadmiernych dawek rozłożonych w czasie": "Nie zażywają w jednej chwili, na raz, potężnej dawki, tak jak osoby próbujące popełnić samobójstwo, lecz przez dłuższy czas narasta u nich szkoda, której skutek może być śmiertelny." Często pacjenci, którzy doświadczyli tego rodzaju przedawkowania zjawiają się w szpitalu ze względu na odczuwany ból, a nie dlatego, że są przekonani o zażyciu nadmiernej dawki. Zespół wzywa do szybszego rozpoznania tej sytuacji klinicznej; tego typu przedawkowania mogą być nawet groźniejsze niż pojedyncze przedawkowanie, czyli przyjęcie co najmniej 4 g na raz lub około ośmiu tabletek. Problem wynika ze sposobu, w jaki lekarze oceniają, na ile zagrożony jest pacjent po przedawkowaniu w momencie stawienia się w szpitalu. Odbywa się to zazwyczaj na podstawie pobrania próbki krwi i sprawdzenia stężenia paracetamolu. W przypadku pojedynczego przedawkowania próbka krwi dostarczy cennych informacji. Jednak nie dotyczy to pacjentów przedawkowujących w dłuższym okresie. Tutaj badanie często pokaże niskie stężenie paracetamolu we krwi, mimo iż w przypadku takiego pacjenta występuje wysokie ryzyko niewydolności wątroby i śmierci. Wnioski zespołu opierają się na analizie danych 663 pacjentów, którzy zostali przyjęci do szpitala w Edynburgu (Royal Infirmary of Edinburgh) w latach 1992 - 2008 z uszkodzeniem wątroby wywołanym przez paracetamol. Naukowcy odkryli, że 161 przyjęło rozłożoną w czasie nadmierną dawkę, zwykle po to aby złagodzić rozmaite, często występujące dolegliwości bólowe, takie jak ból brzucha, mięśni, głowy czy zębów. To oznacza, że niemal jedna czwarta pacjentów przyjętych do szpitala z niewydolnością wątroby wywołaną przez paracetamol, przypadkowo przedawkowała lek, próbując zaradzić tym powszechnym dolegliwościom. Dr Kenneth Simpson wypowiedział się na temat wyników badań: "Przy przyjęciu do szpitala pacjenta, który przyjął nadmierną dawkę rozłożoną w czasie, istniało u niego wyższe prawdopodobieństwo wystąpienia problemów związanych z wątrobą i mózgiem, konieczności przeprowadzenia dializy lub wspomagania oddychania, jak również wyższe ryzyko śmierci niż w przypadku osoby, która przedawkowała jednokrotnie. Problem ten zaostrza się również w przypadku osób, które docierają do szpitala ponad jeden dzień po przedawkowaniu - są również zagrożone wysokim ryzykiem zgonu lub koniecznością transplantacji wątroby. Pacjenci przedawkowujący w dłuższym okresie lub zgłaszający się późno po przedawkowaniu powinni być dokładnie monitorowani i ewentualnie leczeni antidotum przeciw paracetamolowi, N-acetylocysteiną, niezależnie od stężenia paracetamolu we krwi." Badania pokazują, że pomiary stężenia paracetamolu we krwi są mało skutecznym sposobem oceny zagrożenia pacjenta. Wyniki podkreślają pilne zapotrzebowanie na nowy sposób oceny tego, czy pacjent jest w stanie pozwalającym na odesłanie do domu, czy też wymaga leczenia w trybie pilnym lub przeszczepu wątroby. Eksperci medyczni zalecają pacjentom stosowanie się do zaleceń umieszczanych na opakowaniach paracetamolu i nie przekraczanie zalecanej dawki dziennej. Jedna tabletka zwykle zawiera 500 mg: dorośli mogą zażywać 1 - 2 tabletki co 4 do 6 godzin do 4 razy dziennie. Innymi słowy nie należy zażywać więcej niż 4 g lub 8 tabletek na dobę. W przypadku zażycia większej ilości lekarze radzą pominąć kolejną dawkę i skonsultować się z lekarzem rodzinnym.Więcej informacji: Uniwersytet w Edynburgu: http://www.ed.ac.uk/home
Kraje
Zjednoczone Królestwo