Europejczycy proponują rozwiązania w walce z pustynnieniem lasów i gruntów
Finansowani ze środków unijnych naukowcy zajmują się problemem pustynnienia lasów suchych i gruntów rolnych, które są rozsiane w regionie śródziemnomorskim i w Chinach, a ich prace wspomagają inicjatywę Międzynarodowego Roku Lasów - globalną platformę stawiającą sobie za cel zrównoważone zarządzanie lasami na świecie. Projekt LEDDRA (Degradacja i pustynnienie gruntów i ekosystemów - ocena dostosowania reakcji) uzyskał wsparcie na kwotę 3,1 mln EUR z tematu "Środowisko" Siódmego Programu Ramowego (7PR) UE. Działania podejmowane w celu powstrzymania procesu postępującego jałowienia gruntów, aż do stanu całkowitego pozbawienia roślinności skutecznie poprawią rozwój gospodarczy i stworzą miejsca pracy na terenach wiejskich - twierdzą eksperci. W skład konsorcjum LEDDRA, na czele którego stoi Zakład Badań Uniwersytetu Egejskiego w Grecji, weszli eksperci z Chin, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Niemiec, Maroko, Wlk. Brytanii i Włoch, aby posunąć naprzód wszechstronne badania społeczno-środowiskowego dostosowania reakcji na degradację oraz pustynnienie gruntów i ekosystemów (LEDD) w kilku kontekstach. Ostatecznie kluczowe znaczenie ma wymiana interdyscyplinarnych doświadczeń w celu badania reakcji na degradację gleby w lasach, na pastwiskach, ziemiach uprawnych i terenach porośniętych krzewami. Przyjmując podejście ekosystemowe, partnerzy projektu stosują zintegrowaną metodologię, aby reagować na warunki środowiskowe, społeczno-ekonomiczne i instytucjonalne, które wspomagają zrównoważoną gospodarkę gruntami i dobrobyt społeczny albo ograniczają je. Zespół ocenia również koszty i korzyści powiązane z rozmaitymi interesariuszami, barierami oraz możliwościami przyjęcia i procesami transferu wiedzy - według relacji partnerów. Konkretnie obszary objęte analizą w ramach projektu LEDDRA znajdują się w Chinach, Grecji, Hiszpanii, Maroku, Portugalii i we Włoszech. Partnerzy odkryli już, że w miejscach tych - w których występują suche lub półsuche warunki klimatyczne i od wielu lat zamieszkują ludzie - zachodzą procesy pustynnienia ograniczające dostępność wody i gleby. "Prawidłowa gospodarka umożliwi przywrócenie obydwu elementów i ich ochronę" - mówi profesor Artemi Cerdà z Uniwersytetu w Walencji w Hiszpanii, partner LEDDRA. "Ocena tego, czy strategie są skuteczne leży w gestii LEDDRA." Zdaniem zespołu jedynie prawidłowa gospodarka istniejącymi lasami może zapewnić ochronę gleby i zasobów wodnych. "Strategie leśne powinny zostać rozszerzone na obszary rolne, gdzie zachodzi szybki ubytek gleby i wody w następstwie zbyt intensywnej orki i stosowania herbicydów" - stwierdza profesor Cerdà. Zespół podkreśla, że wykorzystywanie biomasy z porzuconych terenów i gospodarka dbająca o ochronę zasobów pomagają zapewnić i utrzymać miejsca pracy i dochodów dla ludzi zamieszkujących na tych obszarach. "Przywrócenie wartości gór jako producentów wysokiej jakości powietrza i wody, ich zdolności do zatrzymywania dwutlenku węgla (CO2), wytwarzania wysokiej jakości produktów, takich jak żywność organiczna, a także miejsc pracy stanowi podstawę walki z pustynnieniem" - stwierdza naukowiec z Walencji. Co więcej możliwe jest przywrócenie dawnego krajobrazu i zapobieganie katastrofalnym pożarom, jeżeli utrzymane zostaną obszary górskie, lasy i uprawy. Część prac przeprowadzonych przez zespół z Walencji na potrzeby projektu LEDDRA wskazuje, że bardzo intensywne uprawy, oparte na środkach chemicznych, doprowadziły do degradacji gleby i przyspieszyły jej utratę. Zatem stosowanie rozmaitych praktyk mających chronić glebę i poprawiać jej jakość oraz jakość wody byłoby korzystne dla tych regionów. "Strategie rządowe i cele producentów komercyjnych są ustalane w perspektywie krótkoterminowej - mówi profesor Cerdà - stąd strategie gospodarowania stosowane w rolnictwie doprowadziły do degradacji gruntów. W ramach projektu LEDDRA badane są tego typu, a więc negatywne dla zrównoważenia, strategie". Partnerzy LEDDRA zauważają, że zapobieganie nadmiernemu wypasowi, utrzymywanie tradycyjnej irygacji, opieranie rolnictwa na recyklingu materii organicznej i wykluczanie gruntów rolnych i leśnych z urbanizacji to zaledwie kilka sposobów na ochronę tych obszarów. Zespół dodaje, że praktyki profilaktyczne powinny być stosowane w sezonie zimowym. "Należy nie dopuszczać do niezwykle intensywnych pożarów, jak latem" - podsumowuje profesor Cerdà. "A zatem zasadnicze znaczenie ma wzniecanie zalecanych pożarów, które zmniejszą biomasę lasu lub stworzą otwarte obszary. Jedynie wówczas zapobiegniemy niekontrolowanym, letnim pożarom, które są niebezpieczne dla wszystkich form życia i własności, powodując do tego degradację gleby."Więcej informacji: LEDDRA: http://ecologic.eu/3354 Stowarzyszenie RUVID: http://www.ruvid.org/mision1_in.php Międzynarodowy Rok Lasów: http://www.un.org/en/events/iyof2011/
Kraje
Chiny, Niemcy, Grecja, Hiszpania, Włochy, Maroko, Niderlandy, Portugalia, Zjednoczone Królestwo