Unijne badania wskazują na niedostateczną wymianę komórek ES
W 2007 r. naukowcy odkryli indukowane pluripotencjalne komórki macierzyste człowieka (komórki iPS). Podobnie jak embrionalne komórki macierzyste (komórki ES), komórki iPS mogą samodzielnie odnawiać się i przekształcać w dowolny rodzaj komórki lub tkanki. Dodatkową zaletą jest fakt, że nie wiąże się z nimi niemal żadne praktyczne czy etyczne ograniczenia, jakie utrudniają badania nad komórkami ES. W ramach nowych badań odkryto jednak, że w niektórych przypadkach komórek iPS nie można stosować w tym samym zakresie. Odkrycia zostały zaprezentowane w czasie wydarzenia zorganizowanego w ramach projektu ESTOOLS (Platformy do odkryć biomedycznych za pomocą komórek ES człowieka), który został dofinansowany na kwotę 12 mln EUR z tematu "Nauki o życiu, genomika i biotechnologia na rzecz zdrowia" Szóstego Programu Ramowego (6PR) UE. Przełomowe odkrycie komórek iPS zapowiadało nową nadzieję dla nauki. Kluczowa różnica w porównaniu z komórkami ES polega na tym, że materiał pozyskiwany jest poprzez genetyczne przeprogramowanie komórek somatycznych danej osoby. Dzięki wyeliminowaniu obaw, które wiążą się z wykorzystywaniem komórek ES, komórki iPS mogą być stosowane w badaniach naukowych, medycynie regeneracyjnej oraz jako modele do analizowania chorób, których badanie u człowieka nastręcza trudności. Mimo to pozostają pytania, czy komórki iPS rzeczywiście można stosować w tym samym zakresie co komórki ES. Wyniki badań przeprowadzonych przez Hebrajski Uniwersytet w Jeruzalem z Izraela (partnera ESTOOLS) i Children's Hospital w Bostonie, USA, sugerują, że nie są one w stanie całkowicie zastąpić komórek ES w niektórych podstawowych badaniach naukowych i zastosowaniach klinicznych. Wyniki badań zostały opublikowane w majowym wydaniu czasopisma Cell Stem Cell i zaprezentowane w Lizbonie, Portugalia, w czasie odbywającego się w maju 2010 r. międzynarodowego sympozjum pt. "Komórki macierzyste w biologii i chorobie". Sympozjum zorganizowane zostało przez konsorcjum ESTOOLS, największe europejskie konsorcjum naukowców badających embrionalne komórki macierzyste człowieka (łącznie 22 partnerów, w tym 19 akademickich instytutów badawczych i 3 przedsiębiorstwa). W ramach badań zespół porównał właściwości komórek iPS pozyskanych z komórek skóry osób cierpiących na zespół łamliwego chromosomu X (najpowszechniejszą formę dziedzicznego upośledzenia umysłowego wśród mężczyzn) z komórkami ES dotkniętymi tą samą wadą genetyczną (wyizolowanymi z embrionów). Naukowcy odkryli, że FMR1 (łamliwy gen chromosomu X) był aktywny w komórkach ES, ale nie w komórkach iPS. Naczelny autor artykułu, dr Nissim Benvenisty z Hebrajskiego Uniwersytetu w Jeruzalem, stwierdził: "Dostrzegliśmy różnicę między komórkami iPS a embrionalnymi komórkami macierzystymi mimo tej samej mutacji." Zauważył, że wyniki mogą podkreślać ogólniejsze zjawisko różnic epigenetycznych między nimi. "Dopóki nie poznamy lepiej różnic między tymi dwoma typami komórek, optymalnym podejściem może być modelowanie chorób genetycznych człowieka za pomocą obydwu systemów, na tyle na ile to możliwe" - dodaje dr Benvenisty. Profesor Peter Andrews z Uniwersytetu w Sheffield, Wlk. Brytania, przyznał, że odkrycia dr Benvenisty'ego wskazują, że komórki ES oraz iPS są komplementarnymi narzędziami, które w niektórych przypadkach mogą dostarczyć różnych informacji na temat podstawowych procesów chorobowych. "Podkreślają one wagę kontynuowania badań z wykorzystaniem obydwu typów pluripotencjalnych komórek macierzystych człowieka. Wyniki potwierdzają również wartość i wagę finansowania konsorcjów badawczych takich jak ESTOOLS ze środków unijnych" - wyjaśnia profesor Andrews. Koordynatorem projektu ESTOOLS jest Uniwersytet w Sheffield. Sympozjum, które odbyło się w dniach 26-28 maja 2010 r. zgromadziło międzynarodowych ekspertów, aby mogli się wymienić informacjami o najnowszych postępach w badaniach nad komórkami macierzystymi człowieka. Wydarzeniem równoległym były "Trzecie warsztaty etyczne" zorganizowane przez uczestnika ESTOOLS Görana Hermeréna z Uniwersytetu w Lund, Szwecja, oraz Europejską Grupę ds. Etyki w Nauce i Nowych Technologiach (EGE). Odbyło się również wiele wydarzeń popularyzacyjnych, w tym sztuka pt. "Staminalia" oraz wystawa fotograficzna pt. "Uśmiech komórki macierzystej".
Kraje
Izrael, Stany Zjednoczone