Powstaje pierwsza europejska strategia w dziedzinie chorób neurozwyrodnieniowych
Dnia 15 kwietnia w Sztokholmie, Szwecja, zebrali się światowej klasy eksperci w dziedzinie chorób neurozwyrodnieniowych, aby rozpocząć prace nad paneuropejskim programem badań, który pokieruje realizacją nowego, wspólnego programu w zakresie chorób neurozwyrodnieniowych (JPND). JPND to pierwsza inicjatywa wspólnego programowania, a jej uruchomienie jest krokiem w stronę zmian w finansowaniu i koordynowaniu badań naukowych w Europie. Obecnie zaledwie 15% funduszy publicznych na działalność badawczą w UE jest zarządzane na szczeblu europejskim, a pozostałe 85% jest rozdzielane w ramach wielu programów krajowych. Mimo iż znaczna część z tych krajowych schematów jest do siebie podobna to nie ma pomiędzy nimi praktycznie żadnej koordynacji. Celem wspólnego programowania jest powiązanie krajowych schematów, które zajmują się zagadnieniami wagi europejskiej lub światowej. Dzięki zebraniu razem zasobów ograniczy się powielanie i zwiększy się efektywność badań naukowych. Państwa mogą przystępować do programów na zasadzie całkowitej dobrowolności, a rolą Komisji Europejskiej jest ułatwianie działań i ich koordynowanie. Choroba Alzheimera i inne choroby neurozwyrodnieniowe znalazły się w centrum zainteresowania pierwszego schematu wspólnego programowania, do której to inicjatywy przystąpiły już 24 państwa europejskie. Już teraz europejskie instytucje opieki zdrowotnej przeznaczają rocznie około 72 mld EUR na leczenie chorób neurozwyrodnieniowych. Istnieje niewiele terapii tych schorzeń, a te które są dostępne polegają raczej na leczeniu objawów aniżeli przyczyn leżących u podstaw choroby. Wiele z tych chorób wiąże się z wiekiem, a odsetek populacji europejskiej w wieku powyżej 65 lat wzrośnie do 2030 r. prawdopodobnie o 25% (z obecnych 16%). Częstotliwość występowania tych chorób oraz koszty społeczne i finansowe leczenia prawdopodobnie wzrosną w nadchodzących latach. Celem JPND jest szybkie pogłębienie naszej wiedzy na temat przyczyn chorób neurozwyrodnieniowych. Kolejnym jest wyposażenie lekarzy w narzędzia do diagnozowania i leczenia tych chorób na jak najwcześniejszym etapie, gdyż JPND powinno przełożyć się również na lepsze systemy opieki zdrowotnej i społecznej zarówno dla pacjentów, jak i ich opiekunów. Powołano już zarząd JPND, a Naukowa Rada Doradcza - złożona z 15 ekspertów z dziedziny badań podstawowych, klinicznych oraz społecznych/opieki zdrowotnej - spotka się po raz pierwszy w Sztokholmie. Obok rozpoczęcia prac nad przygotowaniem krótko-, średnio- i długoterminowych programów badań naukowych, Naukowa Rada Doradcza wybierze również w szwedzkiej stolicy przewodniczącego i wiceprzewodniczącego. Prezes Zarządu, profesor Philippe Amouyel ze Szpitala Uniwersyteckiego w Lille, Francja, ma nadzieję, że jego koledzy z Naukowej Rady Doradczej zaproponują pewną liczbę głównych tematów przed końcem 2010 r. Pełny program badań naukowych powinien być gotowy w 2011 r. Profesor Amouyel spodziewa się, że program będzie ułożony w formie menu, z którego państwa uczestniczące w JPND wybiorą interesujące je zagadnienia i ustalą najlepszy sposób koordynacji swoich działań w tej dziedzinie. "Po zdefiniowaniu i wybraniu priorytetu pierwszą rzeczą będzie sprawdzenie, czym już dysponujemy" - powiedział profesor Amouyel serwisowi CORDIS News. W niektórych przypadkach istniejące inicjatywy będzie można powiązać, podczas gdy inne zagadnienia mogą wymagać podjęcia nowych inicjatyw. Będzie możliwość ogłaszania wspólnych zaproszeń do składania wniosków, a profesor Amouyel jest przekonany, że niektóre państwa mogą być skłonne do finansowania prac naukowców spoza swoich terytoriów. "Wszystko jest otwarte i możliwe" - mówi. "Sukces opiera się na wspólnej wizji, która obejmując wiedzę, infrastrukturę, zaproszenia do ubiegania się o dofinansowanie, jak również tworząc masę krytyczną ze spójnymi, interdyscyplinarnymi metodami, wskaże najlepsze cele i odpowiedzi naukowe" - dodaje. "Działając w ten sposób zoptymalizujemy inwestycje w badania naukowe nad chorobami neurozwyrodnieniowymi w całej Europie." "Dzięki temu wspólnemu programowi najlepsi europejscy naukowcy z dziedziny medycyny będą pracować razem, łącząc zasoby, by pomóc milionom ludzi cierpiącym na chorobę Alzheimera i inne choroby neurozwyrodnieniowe" - komentuje Europejska Komisarz ds. Badań Naukowych, Innowacji i Nauki, Máire Geoghegan-Quinn. "Usprawniając badania naukowe i unikając powielania pracy, wspólny program zwiększy szanse na rzeczywisty postęp w profilaktyce i leczeniu tych schorzeń. Wnioski wyciągnięte z realizacji tego wspólnego programu zostaną wykorzystane na potrzeby badań naukowych prowadzonych w innych dziedzinach." Inicjatywa JPND postrzegana jest jako swego rodzaju pilotowe przedsięwzięcie wspólnego programowania. Dalsze schematy są już w przygotowaniu, a profesor Amouyel wyjaśnia, że wraz ze swoim zespołem jest już w kontakcie z osobami pracującymi nad innymi schematami wspólnego programowania. "Przekazujemy już informacje na temat sposobów pracy, organizowania się i identyfikacji tematów" - informuje.