W ramach badania finansowanego przez UE zbadano potencjał regeneracyjny nerek
W artykule opublikowanym w czasopiśmie The Lancet w ramach serii artykułów poświęconej medycynie nerek podważono możliwość regeneracji nerek u ludzi w sposób zachodzący u ryb i innych prymitywnych kręgowców. Prace zostały przeprowadzone w ramach trwającego projektu badawczego sfinansowanego ze środków UE, poświęconego możliwościom regeneracji nerek. Prowadzone były przez zespół badawczy Instytutu Mario Negri ds. Badań Farmakologicznych, mieszczącego się we włoskiej miejscowości Bergamo. Badanie stanowi część trwającego 3 lata projektu STAR-T REK ("Wypracowanie i porównanie różnych modeli wykorzystujących komórki macierzyste w odbudowaniu nerek"), w którym wzięło udział 10 partnerów. Projekt został sfinansowany kwotą 3 milionów euro w ramach obszaru Zdrowie Siódmego Programu Ramowego UE (7PR). Celem projektu było zbadanie sposobów regeneracji nerek. Taka terapia staje się koniecznością w obliczu zwiększającej się liczby przypadków końcowego stadium niewydolności nerek. Regeneracja narządów występuje zarówno w królestwie roślin, jak i zwierząt. U ryb możliwa jest regeneracja nerki, natomiast u aksolotla, gatunku salamandry żyjącego w Meksyku, możliwa jest regeneracja całej utraconej kończyny poprzez konwersję dorosłej tkanki położonej w pobliżu utraconej kończyny w komórki prekursorowe, z których tworzy się nowa kończyna. Jednak nerki człowieka cechują się ograniczonymi możliwościami regeneracyjnymi. W ramach projektu STAR-T REK skoncentrowano się na zbadaniu potencjalnych terapii mających na celu zainicjowanie regeneracji nerek, między innymi za pomocą komórek macierzystych pobranych ze szpiku kostnego, dorosłych komórek macierzystych nerek oraz płodowych komórek macierzystych nerek. "Lepsze poznanie mechanizmów odbudowy nerek umożliwiło badaczom określenie wpływu wstrzyknięcia dodatkowych komórek do poważnie uszkodzonej nerki na odbudowanie i regenerację uszkodzonej tkanki, a tym samym na przyspieszenie i wsparcie naturalnego procesu leczenia", napisali w czasopiśmie autorzy badania. "Dorosłe komórki macierzyste pobrane ze szpiku kostnego lub nerek mogą brać udział w procesie naprawy komórkowej oraz tworzeniu się nowej tkanki w przypadku poważnego uszkodzenia nerek". Jednak badanie podaje w wątpliwość możliwość odbudowy nerek w przypadku przewlekłego uszkodzenia nerek powodowanego przez różne czynniki. Rozważono zalety różnych terapii lekowych dysfunkcji nerek, w tym wagę zastosowania inhibitorów enzymu konwertującego angiotensynę (ACE) oraz blokerów receptorów angiotensyny II typu I (ARB) w profilaktyce uszkodzeń nerek. Dzięki prowadzonemu równolegle badaniu dowiedziono, że ośmioletnia terapia przy użyciu inhibitorów ACE przyczyniła się do ustabilizowania funkcjonowania nerek u sześciu pacjentów chorych na cukrzycę typu 1. W przypadku braku tej terapii w ciągu sześciu miesięcy wystąpiłoby u tych pacjentów ostatnie stadium choroby nerek. To dowód na przydatność terapii inhibitorami ACE w odbudowie i regeneracji nerek. Autorzy sugerują też, że można zwiększyć skuteczność terapii, stosując większe dawki inhibitorów ACE 1 od zalecanych z powodu konieczności kontroli ciśnienia krwi w przypadku stosowania brokerów ARB oraz środków moczopędnych. Terapia została przetestowana na 112 pacjentach w wyniku czego tylko u 2 z 56 pacjentów wystąpiło ostatnie stadium choroby nerek, natomiast w przypadku tradycyjnej dawki ostatnie stadium rozwinęło się u 17 pacjentów. Autorzy podsumowują: "Badania organizmu ludzkiego przyczynią się do zwiększenia wiedzy w zakresie czynników genetycznych wpływających na rozwój i cofanie się przewlekłej choroby nerek oraz genów mających pozytywny wpływ. Większa wiedza w zakresie mechanizmów działania dostępnych leków o działaniu nefroprotekcyjnym utoruje drogę nowatorskim sposobom odbudowy nerek. Synteza wiedzy z zakresu genetyki człowieka oraz mechanistycznych studiów ochrony nerek przyczyni się do zaprojektowania cząsteczek oddziałujących na geny biorące udział w patofizjologii regeneracji. Celem, do którego należy dążyć, jest stosowanie regeneracji zamiast dializy czy transplantacji nerek".
Kraje
Włochy, Zjednoczone Królestwo