Wyniki badań naukowych przestrzegają, że europejskie zbiorowiska roślinne tracą unikalność
Połączenie procesu wymierania z inwazjami obcych gatunków powoduje, że europejskie zbiorowiska roślinne tracą swoją unikalność - według nowych badań naukowych finansowanych ze środków unijnych, których wyniki zostały opublikowane w internetowym wydaniu czasopisma Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS). Źródłem unijnego wsparcia badań były projekty DAISIE (Katalogowanie obcych gatunków inwazyjnych w Europie) i ALARM (Ocena globalnych zagrożeń środowiska za pomocą sprawdzonych metod), dofinansowane z tematu "Zrównoważony rozwój, zmiany globalne i ekosystemy" Szóstego Programu Ramowego (6PR). Jednym z najpowszechniejszych sposobów oceny bioróżnorodności w danym regionie lub obszarze jest po prostu policzenie żyjących tam gatunków. Jednakże, jak pokazują wyniki ostatnich badań, równie istotne jest ustalenie, jak blisko są ze sobą spokrewnione gatunki w danym zbiorowisku. To ważne, ponieważ jest bardziej prawdopodobne, że zbiorowisko roślinne, na które składają się w znacznym stopniu niespokrewnione gatunki, będzie w stanie przetrzymać presję w postaci zmieniającej się temperatury czy suszy. Z kolei w przypadku zbiorowiska blisko spokrewnionych gatunków, jeżeli jeden nie jest w stanie wytrzymać na przykład wysokiej temperatury, istnieje ryzyko, że blisko spokrewnione z nim gatunki również będą miały problem z przetrwaniem. W ramach ostatnich badań naukowcy przeanalizowali dane dotyczące gatunków roślin występujących w różnych regionach Europy od 1500 roku. W Europie występuje około 11.000 rodzimych gatunków roślin. Od 1500 r. w Europie pojawiło się około 1.600 obcych gatunków roślin, a 1.700 europejskich gatunków rozprzestrzeniło się w innych regionach Europy, w których nie są gatunkami rodzimymi. To oznacza, że około 53% inwazji roślinnych w Europie można przypisać gatunkom przenoszącym się z jednego regionu Europy do innego. W czasie ostatnich kilku stuleci zaledwie dwa europejskie gatunki roślin zniknęły zupełnie. Jednakże około 500 gatunków wymarło w skali regionalnej. Na przykład marzanka polna (Asperula arvensis) zniknęła z Niemiec i Austrii, w dużej mierze z powodu intensyfikacji rolnictwa, ale nadal występuje w Hiszpanii i we Włoszech. Fakt, że inwazje znacznie przewyższają liczebnie przypadki wymarcia oznacza wzrost łącznej liczby gatunków roślin w europejskich regionach. Jednak gatunki, które zniknęły są raczej rzadkie i pochodzą z rodzin stosunkowo nielicznych. Dla porównania gatunki inwazyjne najczęściej wywodzą się z rodzin wielogatunkowych i są często blisko spokrewnione z gatunkami już występującymi w regionie. W praktyce oznacza to, że podczas gdy całkowita liczba gatunków w badanym regionie wzrasta, rośliny na tym obszarze stają się coraz bardziej podobne do siebie, a różnice między regionami zacierają się, ponieważ te same rośliny zaczynają pojawiać się już wszędzie. "Wyniki naszych badań pokazują, że mimo zwiększania się liczby gatunków w regionach Europy, ponieważ nowe gatunki przewyższają liczbowo gatunki, które zniknęły, regiony w coraz większym stopniu tracą swoją filogenetyczną i taksonomiczną unikalność" - stwierdza dr Marten Winter z Centrum Badań Środowiskowych im. Helmholtza (UFZ) w Niemczech. "W przypadku omawiania różnorodności biologicznej oraz liczby czystych gatunków należy również uwzględnić inne mierniki bioróżnorodności, takie jak na przykład powiązania między gatunkami. To może dostarczyć istotnych dodatkowych informacji na temat stanu ekosystemu i możliwych zagrożeń." Naukowcy biorący udział w badaniach PNAS pochodzili z Czech, Grecji, Hiszpanii, Litwy, Niemiec, Nowej Zelandii, Szwajcarii i Wlk. Brytanii.