Matka to matka - niezależnie od gatunku
Wyniki nowych międzynarodowych badań nad samicami makaków rezusów i ich zachowaniem w stosunku do młodych pokazują, że matki makaków stanowią niemal lustrzane odbicie zachowania ludzkich matek w stosunku do swoich dzieci. Odkrycia, opisane w internetowym wydaniu czasopisma Current Biology, dostarczają intrygujących dowodów na ewolucję interakcji ludzkiej matki z dzieckiem. Zachowania ludzkich rodziców w stosunku do swoich dzieci są bardzo charakterystyczne, na przykład kołysanie, wpatrywanie się, szukanie i utrzymywanie kontaktu wzrokowego, przesadna gestykulacja, zmienianie intonacji głosu, całowanie i uśmiechanie się. Międzynarodowy zespół naukowców odkrył, że samice makaków wykorzystują dokładnie te same formy zachowania w interakcji ze swoimi młodymi, nawet "całują" swoje dzieci cmokając wargami. Naukowcy z Włoch i USA badali zachowanie samicy makaka i jej potomka przez dwa pierwsze miesiące życia młodego osobnika. Zauważyli, że cały wachlarz zachowań dorosłych samic makaka jest podobny do zachowań ludzkich rodziców w stosunku do swoich dzieci, w tym wpatrywanie się w dziecko tak jak gdyby w pomieszczeniu nie było już nikogo i niczego innego, dążenie do utrzymywania kontaktu wzrokowego przez podtrzymywanie głowy dziecka i przystawianie do swojej oraz cmokanie ustami (gest naśladowany następnie przez młode). W momencie rozdzielenia z młodymi, matki starały się skrócić dystans potrząsając głowami w linii wzroku młodych, aby zwrócić na siebie ich uwagę. Młode makaków również żywo reagowały na swoje matki, przejawiając wrażliwość na miny, ruchy i głos matki. Podobnie jak ludzkie dzieci potrafiły absorbować uwagę matki pokazując, że są równie świadome reakcji i interakcji emocjonalnych co dzieci ludzkie. "Wzajemne wpatrywanie się, neonatologiczne naśladownictwo, dziecinna gestykulacja i przesadna mimika matek są charakterystycznymi znakami - tak u makaków, jak i ludzi - interpersonalnej komunikacji, a może nawet wzajemnego zrozumienia intencji i emocji innych." "Przez lata uważano, że te zdolności są zasadniczo wyłącznie cechami człowieka, choć być może wspólnymi do pewnego stopnia z szympansami" - mówi naczelny autor artykułu, profesor Pier Francesco Ferrari z Università degli Studi di Parma we Włoszech. W świetle odkryć zespołu ten pogląd wymagać będzie zweryfikowania, bowiem wyniki badań pokazują, że makaki dysponują umiejętnościami wychowawczymi i komunikacyjnymi, które dopiero zaczynamy zauważać. Niemniej wyniki badań ujawniają również interesujący kontrast wobec zachowania ludzkiej matki w stosunku do swojego dziecka. Szczególna uwaga poświęcana przez matki makaków swoim młodym ustaje znacznie szybciej niż w przypadku ludzi, bowiem znika niemal całkowicie po skończeniu przez młodego makaka pierwszego miesiąca życia. Profesor Ferrari przyznał, że to zagadka, aczkolwiek zasugerował, że: "Należy uwzględnić fakt, iż makaki rozwijają się znacznie szybciej niż ludzie. Zdolności motoryczne dwutygodniowego makaka można porównać do posiadanych przez dziecko ludzkie [w wieku 8-12 miesięcy]. Zatem niezależność od matki pojawia się bardzo wcześnie, gdyż następnie - w pierwszym i drugim miesiącu życia - młode coraz bardziej interesują się interakcjami z rówieśnikami". Odkrycia dokonane w ramach badań przynoszą intrygujące dowody na początki kształtowania się interakcji dorosły-dziecko wśród ludzi. Naukowcy podsumowali: "Nasze dane pokazują, że ludzie to nie jedyny gatunek, w którym zachodzi emocjonalna komunikacja między matką a dzieckiem. Możemy natomiast szukać ewolucyjnych podstaw tych zachowań, które są uznawane za kluczowe dla ustanowienia społecznej wymiany z innymi, wśród makaków."
Kraje
Włochy, Stany Zjednoczone