Czynniki wyzwalające schizofrenię ujawnione w badaniach finansowanych przez UE
Międzynarodowy zespół naukowców rozwikłał tajemnicę podłoża genetycznego schizofrenii. Opublikowane w czasopiśmie Nature odkrycia ujawniają kilka nowych "wspólnych jednoliterowych wariantów" w sekwencji genomu człowieka powiązanych z ryzykiem choroby. Wyniki stanowią dorobek projektu SGENE (Zakrojone na szeroką skalę badania asocjacyjne całego genomu pod kątem schizofrenii w celu sprawdzenia zmienności w ekspresywności oraz wpływu czynników środowiskowych), sfinansowanego z tematu "Nauki o życiu, genomika i biotechnologia na rzecz zdrowia" Szóstego Programu Ramowego (6PR). Projekt SGENE, którego zakończenie przewidziano na październik 2009 r., uzyskał wsparcie finansowe w kwocie 2,5 mln EUR. Partnerzy projektu dążą do identyfikacji wariantów genetycznych powiązanych ze schizofrenią oraz do oceny ich interakcji z czynnikami środowiskowymi, które mogą przyczyniać się do patogenezy tej choroby. W ramach prowadzonych badań, konsorcjum kierowane przez grupę farmaceutyczną "deCODE genetics" z siedzibą w Islandii zbadało genomy ponad 50.000 chorych i zdrowych osób z 14 krajów. W pierwszym etapie badań zeskanowano ponad 300.000 polimorfizmów pojedynczych nukleotydów (SNP). (SNP jest wariacją sekwencji DNA, która zachodzi, kiedy pojedynczy nukleotyd w genomie różni się między osobnikami danego gatunku.) W sumie zbadano 17.000 chorych i zdrowych osób z Finlandii, Islandii, Niemiec, Wlk. Brytanii i Włoch. W ramach badań przeprowadzonych przez Międzynarodowe Konsorcjum ds. Schizofrenii (ISC) i europejsko-amerykańską sekcję projektu badawczego Genetyka Molekularna Schizofrenii (MSG) zbadano 1.500 SNP z najlepszym "sygnałem" u 11.000 chorych i zdrowych osób. Naukowcy kontynuowali prace z 25 SNP z silną sugestywną korelacją u ponad 20.000 chorych i zdrowych osób z Danii, Finlandii, Hiszpanii, Holandii, Niemiec, Norwegii, Rosji i Węgier. Zdaniem naukowców, jeden z SNP jest zlokalizowany w pobliżu genu NRGN na chromosomie 11. Jak wskazują wyniki badań, NRGN może być kandydatem na cel dla leków, ponieważ wydaje się być kluczowym komponentem regulacji procesów pamięciowych i poznawczych. Naukowcy rozpoznają już sposób, w jaki procesy pamięci i poznawania są zakłócone u osób cierpiących na schizofrenię. W ramach badań odkryto również, że inny SNP znajduje się w genie czynnika transkrypcji 4 (TCF4) na chromosomie 18 i bierze udział w rozwoju mózgu człowieka. Naukowcy zauważyli, że pięć SNP występuje w Głównym Kompleksie Zgodności Tkankowej (MHC), który jest najbogatszą w geny strefą genomu ssaka. MHC odgrywa główną rolę w układzie immunologicznym, autoimmunologicznym i rozrodczym. Wyniki badań wykazują powiązanie między wszystkimi 7 markerami na chromosomach 6, 11 i 18 a wyższym ryzykiem schizofrenii. Odkrycia te potwierdzają wyniki poprzednich badań, które wskazywały na możliwe powiązanie środowiskowe między schizofrenią a reakcją układu odpornościowego. Naukowcy zajmujący się tą dziedziną dawno już przyznali, że nieproporcjonalnie wysoka liczba schizofreników rodzi się zimą i wiosną, w czasie dwóch pór roku, które charakteryzują się wysokim odsetkiem przypadków grypy. Warianty rozpoznane w czasie badań są bardzo powszechne, a każdy z nich jest powiązany z niewielkim wzrostem ryzyka - powiedzieli naukowcy. "Genetyka oferuje wyjątkową możliwość lepszego zrozumienia chorób takich jak schizofrenia, ponieważ mózg i procesy poznawcze są w niewielkim stopniu poznane i niezwykle trudne do zbadania" - wyjaśnia współautor, dr Kari Stefansson, dyrektor naczelny "deCODE genetics". "Odkrycia takie jak te odgrywają fundamentalną rolę w rozwikłaniu biologii choroby i umożliwieniu nam przystąpienia do pracy nad lekami, których celem są przyczyny, a nie tylko objawy choroby" - dodaje. "Jednym z powodów tak ogromnego sukcesu tych badań był ich bezprecedensowy zakres. Wspólna mobilizacja naszych zasobów przyniosła spektakularne wyniki, na osiągnięcie których mieli nadzieję uczestnicy z trzech kontynentów." Dr Stefansson podkreślił fakt, że "rzadkie warianty mogą wiązać się ze znaczącą częścią genetycznego ryzyka schizofrenii". Aby znaleźć ich więcej, zespół badawczy planuje teraz wykorzystać bardziej przystępne narzędzia sekwencjonowania - dodał. W wśród członków SGENE znalazły się Centrum Badań Genetycznych GmbH w Niemczech, Szpital Uniwersytecki Landspitali w Islandii, Państwowy Instytut Zdrowia Publicznego w Finlandii oraz King's College London w Wlk. Brytanii.
Kraje
Islandia