Platforma Technologiczna Zrównoważonej Energetyki Jądrowej prezentuje strategię badań
Europejska społeczność naukowa pracująca nad rozszczepieniem jądrowym zakończyła prace nad Programem Badań Strategicznych (SRA), który zaprezentowano na konferencji FISA 2009, jaka odbyła się w dniach 22-24 czerwca w Pradze, Czechy. Program został udostępniony na kilka dni przed zaprezentowaniem przez Komitet Konsultacyjny Euratom ds. rozszczepienia (CCE-FI) niezależnego przeglądu kompetencji Europy w zakresie badań nad rozszczepieniem jądrowym oraz przyjęciem przez Radę ds. Środowiska Naturalnego Dyrektywy w sprawie bezpieczeństwa nuklearnego, która stanowi pierwszy, unijny akt prawnie wiążący wszystkie państwa członkowskie UE w zakresie bezpieczeństwa nuklearnego. Europejską Platformę Technologiczną Zrównoważonej Energetyki Jądrowej (SNE-TP) tworzą eksperci z uczelni europejskich i instytucji badawczych, przedstawiciele zakładów użyteczności publicznej, dostawcy systemów oraz przedstawiciele instytucji nadzorujących i organizacji zajmujących się bezpieczeństwem. Platforma została utworzona w 2007 r. i jest wyrazem wielkich starań podejmowanych na rzecz koordynacji celów instytucji badawczych i uczelni z praktycznymi potrzebami ewoluującego przemysłu. Program SRA obejmuje wkład około 160 członków SNE-TP i obejmuje wszystkie aspekty badań naukowych w dziedzinie energii jądrowej, w tym górnictwo, produkcję paliw, regenerację paliw, przechowywanie odpadów i "recykling" (transmutację), technologie do reaktorów, nowoczesne paliwa i ośrodki badawcze oraz wymogi bezpieczeństwa w zakresie wykorzystania reaktorów i czynników starzenia, które wpływają na istniejące reaktory. Podkreśla priorytety, które będą kierować globalnymi działaniami badawczymi na rzecz obecnej i przyszłych generacji reaktorów jądrowych. Strategia dostrzega wagę osiągnięcia przez UE ambitnych celów związanych z redukcją emisji gazów cieplarnianych o 20% poziomu z 1990 r. do roku 2020. Wśród priorytetów znalazło się utrzymanie konkurencyjności energii jądrowej przy zapewnieniu długoterminowych rozwiązań w zakresie zarządzania odpadami, opracowanie reaktorów z zamkniętym cyklem paliwowym (w którym spalane są odpady) oraz budowanie kompetencji poprzez promowanie edukacji i szkoleń przy zapewnieniu dostępności infrastruktur badawczych. Wizja SNE-TP wyznacza trzy główne cele: utrzymanie bezpieczeństwa i konkurencyjności dzisiejszych technologii, opracowanie nowej generacji bardziej zrównoważonych technologii reaktorowych oraz opracowanie nowych zastosowań energii jądrowej. Takie nowe zastosowania obejmują, co ważne, wytwarzanie wodoru (do czego energia jądrowa nadaje się wyjątkowo dobrze), odsalanie czy wytwarzanie "ciepła" przemysłowego np. w produkcji betonu czy szkła. Program SRA w szczególności nawiązuje do celów strategicznego planu w dziedzinie technologii energetycznych (SET), z których jednym jest zakończenie przygotowań do prezentacji reaktorów IV generacji, zapewniających lepsze zrównoważenie. W tych reaktorach paliwo jest wykorzystywane znacznie efektywniej niż jest to możliwe w istniejących lub obecnie budowanych reaktorach przy jednoczesnej minimalnej produkcji odpadów. Większość wysokoradioaktywnych elementów jest "spalana" w reaktorach IV generacji, których kilka typów dopracowywanych jest obecnie przez inżynierów. Program SRA wyznacza konkretne cele w zakresie pracy nad czterema typami reaktorów IV generacji. Kolejnym celem SNE-TP jest zapewnienie bezpieczeństwa i rentowności funkcjonowania istniejących i przyszłych reaktorów wodnych. W tym celu wyraźnie nakreślono plan badań nad skutkami starzenia się - nie tylko tych najbardziej widocznych części, ale również na przykład komponentów elektronicznych czy przewodów wystawionych na promieniowanie. Ponadto sposób projektowania i budowania nowych elektrowni powinien być według programu SRA ujednolicony, aby wymogi uzyskania zezwolenia mogły być takie same w całej Europie. Odpady jądrowe to kolejne zagadnienie poruszone w programie, w którym podkreśla się wagę opracowania zaawansowanych cykli paliwowych zwiększających efektywność wykorzystania paliwa i minimalizujących objętość, liczbę radioaktywnych materiałów i trwałość produkowanych odpadów. Dalsze prowadzenie badań w zakresie partycjonowania i transmutacji (oddzielanie od siebie elementów radioaktywnych w odpadach i zamienianie ich w coś innego) jest również ważne dla zmniejszenia liczby odpadów i osiągnięcia celów związanych ze zrównoważonym rozwojem. W zakresie utrzymywania i rozwijania kompetencji w Europie, po to by badania nad rozszczepieniem jądrowym i prace inżynieryjne mogły nadal dobrze się rozwijać, kiedy na emeryturę odchodzić będą bardziej doświadczeni naukowcy i inżynierowie, program SRA przygotowany przez SNE-TP podkreśla wagę zainteresowania tą dziedziną młodych naukowców, zarządzania istniejącą wiedzą i organizowania sieci infrastruktur badawczych. Takie infrastruktury są nieodzowne do szkoleń praktycznych oraz do badań materiałoznawczych, które są kluczowe dla prac nad projektami reaktorów. Podano również informację, że w czasie spotkania Rady ds. Środowiska Naturalnego Unii Europejskiej, które odbyło się dnia 25 czerwca, przyjęto ramy prawne dla podstawowych zasad bezpieczeństwa określonych przez Międzynarodową Agencję Energii Atomowej (IAEA). Rada podjęła również decyzje upoważniające Komisję do otwarcia negocjacji w zakresie porozumień o współpracy naukowej i technologicznej między Europejską Wspólnotą Energii Atomowej (Euratom) a Chorwacją, Serbią i Turcją, aby włączyć te kraje do Programu Ramowego Euratom w zakresie działań badawczych i szkoleniowych w dziedzinie jądrowej (2007-2011). Program SRA oraz raport CCE-Fission, które zostaną udostępnione w tuż po 29 czerwca, zaprezentowano na konferencji FISA 2009 zorganizowanej przez Dyrekcję Generalną ds. Badań Naukowych przy Komisji Europejskiej.