Bliźniaczki pomagają naukowcom zidentyfikować komórki macierzyste raka
Para bliźniaczek pomogła międzynarodowemu zespołowi naukowców zidentyfikować komórki macierzyste raka, powodujące najpowszechniejszą postać białaczki dziecięcej - ostrą białaczkę limfoblastyczną (ALL). Wyniki te mogą doprowadzić do opracowania lepszych leków, z mniejszą ilością skutków ubocznych. Badanie, częściowo finansowane przez UE, opublikowano w ostatnim numerze magazynu "Science". W centrum badań znalazła się para identycznych bliźniaczek, o imionach Olivia i Isabella, pochodzących z Bromley w Wielkiej Brytanii. W 2005 r., kiedy dziewczynki miały zaledwie 2 lata, u Olivii stwierdzono ALL i rozpoczęto leczenie. Jej siostra pozostała jak dotąd zdrowa. Naukowcy mieli nadzieję, że porównując geny bliźniaczek mogliby zidentyfikować mutacje, które wywołały rozwój choroby u Olivii. Analiza krwi dziewczynek ujawniła, że obie mają we krwi nieprawidłowe genetycznie komórki. Te "przedbiałaczkowe" komórki macierzyste występują w szpiku kostnym i albo pozostają w stanie uśpienia, albo rozwijają się z nich aktywne komórki macierzyste białaczki. Komórki przedrakowe tworzą się w wyniku nieprawidłowej fuzji dwóch genów w czasie ciąży. Powstały gen produkuje białko hybrydowe o nazwie TEL-AML1, dające komórce zdolność do przetrwania i samoodtwarzania. Jeśli w dzieciństwie dojdzie do dodatkowych mutacji, mogą one wywołać początek choroby. - Omawiane badanie pary bliźniąt niewykazujących zgodności występowania białaczki pozwoliło zidentyfikować krytyczne komórki macierzyste, które inicjują chorobę i utrzymują ją przez kilka lat w postaci utajonej - powiedział profesor Mel Greaves z Institute of Cancer Research. - Podejrzewamy, że komórki te mogą nie poddawać się konwencjonalnej chemioterapii i powodować nawroty w trakcie zakończenia leczenia lub po nim. Są to komórki, które dyktują przebieg choroby i stanowią cel nowych terapii. Obecne sposoby leczenia ALL są niezmiernie agresywne i mogą wywoływać poważne skutki uboczne. Olivia nie widzi już na jedno oko, w następstwie infekcji, której jej organizm nie potrafił zwalczyć, gdy była poddawana chemioterapii. Uczeni mają nadzieję, że ich odkrycia doprowadzą do opracowania mniej agresywnych, bardziej skutecznych metod leczenia tej choroby. - Te badania oznaczają, że możemy teraz sprawdzić, czy leczenie ostrej białaczki limfoblastycznej u dzieci można skorelować z ustępowaniem lub utrzymywaniem się komórki macierzystej białaczki - powiedział profesor Tariq Enver z Rady Badań Medycznych. - Naszym kolejnym celem jest zmierzenie się zarówno z przedbiałaczkową komórką macierzystą, jak i samą komórką macierzystą raka za pomocą nowych lub istniejących leków, by leczyć z białaczki, unikając jednocześnie osłabiających i często szkodliwych skutków ubocznych obecnych terapii. ALL jest nowotworem atakującym białe ciałka krwi i komórki odpowiedzialne za ich produkcję w szpiku kostnym. Choroba ta może dotykać dzieci w każdym wieku, ale najpowszechniej występuje pomiędzy pierwszym i czwartym rokiem życia. Współczynnik przeżywalności wynosi obecnie 75-80 procent. Unia Europejska wsparła prace z budżetu projektu EuroCSC ("Obieranie komórek macierzystych raka za cel terapii"), stanowiącego część obszaru tematycznego "Nauki przyrodnicze, genomika i biotechnologia dla zdrowia człowieka" szóstego programu ramowego (6PR).