Europejscy naukowcy otrzymują nagrody Nobla w dziedzinie medycyny i fizyki
Sądząc po dotychczasowych ogłoszeniach o przyznaniu tegorocznych nagród Nobla, europejscy naukowcy okazali się wielkimi zwycięzcami, ponieważ za swoje rewolucyjne odkrycia naukowe zebrali nagrody w dziedzinie medycyny i fizyki. Trzej naukowcy, w tym jeden Włoch oraz dwóch urodzonych w Wielkiej Brytanii, otrzymali nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny za swoje przełomowe odkrycia związane z technologią genową. Dwóch z tej trójki posiada obecnie obywatelstwo amerykańskie. Mario Capecchi, Oliver Smithies i Briton Martin Evans opracowali technikę znaną jako celowanie genowe u myszy, która umożliwiła im odtworzenie ludzkich chorób u myszy poprzez wprowadzenie genetycznych zmian w komórkach macierzystych zwierząt. Według Komitetu Noblowskiego dokonanie to przyczynia się do lepszego zrozumienia chorób takich jak nowotwory i choroby serca. W swojej rekomendacji Komitet Noblowski chwalił tę technikę jako "niezwykle ważną technologię", która jest obecnie wykorzystywana w praktycznie wszystkich obszarach badań biomedycznych. "Celowanie genowe u myszy przeniknęło do wszystkich dziedzin biomedycyny. Wpływ tej techniki na poznanie zasad funkcjonowania genów oraz korzyści, jakie przyniesie ludzkości będą stawać się coraz większe wraz z upływem kolejnych lat", napisano. Technika ta jest powszechnie opisywana jako "nokaut" genowy, ponieważ umożliwia naukowcom wyciszenie określonych genów i monitorowanie skutków, dzięki czemu mogą gen po genie tworzyć obraz rozwoju embrionalnego, fizjologii dorosłego organizmu, starzenia się i choroby. Do tej pory wyłączono ponad 10 000 genów myszy, a przewiduje się, że niebawem nastąpi zwiększenie tej liczby. W wyniku tego stworzono mysie modele dla ponad 500 ludzkich chorób, w tym schorzeń układu krążenia i chorób neurozwyrodnieniowych, cukrzycy i nowotworów. W kategorii fizyki nagrodą uhonorowano wspólnie Francuza Alberta Ferta i Petera Grunberga z Niemiec za odkrycie zjawiska gigantycznego magnetooporu (GMR), w którym słabe zmiany magnetyczne prowadzą do powstawania dużych różnic w oporze elektrycznym. To dokonane w 1988 r. odkrycie umożliwiło opracowanie wrażliwych narzędzi odczytywania mogących przyjmować dane na twarde dyski znajdujące się w komputerach, iPodach i wielu innych narzędziach cyfrowych. Ponadto dzięki temu w ostatnich latach możliwe stało się radykalne zminiaturyzowanie twardych dysków. Do efektu GMR wymagane są struktury składające się z bardzo cienkich warstw różnych materiałów magnetycznych. Dlatego można go uznać za "jedno z pierwszych rzeczywistych zastosowań obiecującej dziedziny nanotechnologii", jak stwierdza w swoim oświadczeniu Szwedzka Królewska Akademia Nauk. "Zastosowania tego zjawiska zrewolucjonizowały techniki pobierania danych z twardych dysków", czytamy w rekomendacji do nagrody. "Odkrycie to odgrywa ponadto ważną rolę w różnych czujnikach magnetycznych, jak również tworzeniu elektroniki nowej generacji".
Kraje
Zjednoczone Królestwo