Bezpieczeństwo wodorostów wystawione na próbę
Wodorosty zawierają duże ilości arsenu pod różną postacią. Związek ten może być toksyczny dla ludzi i zwierząt oraz powodować wiele problemów zdrowotnych, w tym raka. Choć arsen jest toksyczny głównie w postaci nieorganicznej, wciąż niewiele wiadomo na temat jego bezpieczeństwa w związkach organicznych, takich jak arsenocukry czy, szczególnie arsenolipidy, które występują w wodorostach. Dlatego ocena toksyczności związków arsenu obecnych w wodorostach jest tak ważna. Pomiar poziomu arsenu w wodorostach Pragnąc zatroszczyć się o bezpieczeństwo konsumentów, w ramach projektu SilhouetteOfSeaweed, finansowanego ze środków UE za pośrednictwem programu stypendiów „Maria Skłodowska-Curie”, naukowcy musieli pokonać istniejące ograniczenia związane z pomiarem stężenia związków arsenu. W tym celu niezależne przedsiębiorstwo badawcze Matís typu non-profit podjęło współpracę z partnerem z Europy, posiadającym specjalistyczną wiedzę z zakresu pomiaru związków arsenu z lipidami. „Naszym głównym zadaniem było dostarczenie kluczowych danych referencyjnych niezbędnych do oceny ryzyka alg przeznaczonych do spożycia przez ludzi oraz określenie, która pora roku jest najlepsza do zbioru wodorostów z powodu najniższego stężenia toksycznego arsenu”, tłumaczy koordynatorka projektu dr Gunnlaugsdóttir. Wciąż nie wiadomo, jak przebiega proces powstawania arsenocukrów i arsenolipidów, ani gdzie on zachodzi, choć naukowcy podejrzewają, że dzieje się to w różnych częściach wodorostu. Po wybraniu odpowiedniego zakładu Matís, badacze przystąpili do analizy związków arsenocukrów i arsenolipidów oraz całkowitego profilu chemicznego arsenu pochodzącego z czterech różnych gatunków brązowych alg jadalnych, wykorzystując technikę specjacji arsenu, która umożliwia odróżnienie od siebie różnych form arsenu. Dodatkowo zbadali różne odmiany arsenu pochodzące z różnych części wodorostu: ryzoidu, trzonu, młodych liści, starszych liści i układu reprodukcyjnego. „Chcieliśmy określić potencjalne warunki środowiskowe, które wpływają na zawartość arsenu w wodoroście oraz zdobyć wiedzę na temat tego, w której części rośliny powstają poszczególne jego odmiany”, tłumaczy dr Gunnlaugsdóttir. Wyniki pokazały, że w przebadanych gatunkach wodorostów arsenolipidy stanowiły od 2 do 16 % całkowitej zawartości arsenu w wodoroście, zaś jego toksyczna nieorganiczna postać mniej niż 1 %. Ustalenia badaczy sugerują, że arsenolipidy mogą znacząco przyczyniać się do toksyczności wodorostów. W przypadku arsenocukrów okazało się, że ich zawartość zależy od gatunku, co sugerowałoby, że niektóre gatunki wodorostów bardziej nadają się do spożycia niż inne. Co ciekawe, kiedy naukowcy ustalili związek między poziomem arsenu w wodoroście a warunkami środowiskowymi, odkryli, że całkowita zawartość arsenu oraz zawartość jego frakcji nieorganicznej były najniższe w miesiącach letnich. Całkowita zawartość arsenolipidów również była większa w okresie zimowo-wiosennym niż letnio-jesiennym. Ponieważ najlepszym okresem do zbioru tych wodorostów jest właśnie wiosna lub wczesne lato, konieczne będzie przeprowadzenie dalszych badań na temat toksyczności arsenolipidów oraz skutków, jakie mogą wywierać na ludzkie zdrowie. Badacze mają nadzieję, że te obserwacje dostarczą większej wiedzy na temat mechanizmów i miejsc tworzenia się arsenolipidów. Zwiększanie bezpieczeństwa żywności i zdrowia publicznego Potrzeba określenia dopuszczalnego poziomu arsenu w żywności została wyrażona w opinii naukowej na temat zawartości arsenu w środkach spożywczych Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA (2009)). Wyniki projektu SilhouetteOfSeaweed dostarczają nowej wiedzy na temat poziomów i miejsc występowania arsenolipidów w wodorostach i są niezbędne do oceny ryzyka związanego ze spożyciem alg. Biorąc pod uwagę potencjał wodorostów jako zrównoważonego źródła surowca w przemyśle spożywczym, ważne jest wzmacnianie wymogów bezpieczeństwa produktów spożywczych na bazie wodorostów wprowadzanych na rynek europejski. Dr Gunnlaugsdóttir jest przekonana, że ustalenia jakich dokonano w ramach projektu SilhouetteOfSeaweed mogą posłużyć za fundament dla przyszłych aktów prawnych dotyczących toksyczności różnych form arsenu, zapewniając tym samym bezpieczeństwo produktów i zdrowia publicznego oraz bezpieczeństwo żywnościowe.
Słowa kluczowe
SilhouetteOfSeaweed, wodorost, arsen, arsenolipidy, bezpieczeństwo, algi, arsenocukry, specjacja
