Ramowy system wspomagania decyzji w celu bardziej skutecznego zarządzania rybołówstwem
Podejście ekosystemowe do zarządzania rybołówstwem (EAFM) uwzględnia znacznie więcej danych niż podejście oparte na połowach jednogatunkowych. Może zapewnić bardziej odpowiednie wytyczne dla osób zarządzających zasobami rybnymi, pomagając im w jak najbardziej zrównoważonym wykorzystaniu zasobów. Odejście od metod zarządzania opartych na połowach jednogatunkowych „Ostatecznym celem projektu MareFrame było stworzenie niezbędnych narzędzi i wytycznych ułatwiających zwiększone wdrażanie EAFM w Europie”, mówi dr Anna Kristín Daníelsdóttir, koordynator finansowanego ze środków UE projektu MareFrame (Co-creating Ecosystem-based Fisheries Management Solutions). „Chcieliśmy pomóc w usunięciu barier, które uniemożliwiają szersze stosowanie podejścia EAFM”. Aby osiągnąć te cele, zespół opracował ramowy system wspomagania decyzji (DSF). W jego skład wchodzą: proces współtworzenia, modele ekosystemu, narzędzia do wspomagania decyzji i zasoby edukacyjne. Narzędzia umożliwiające utrzymanie zdrowych ekosystemów morskich i zasobów rybnych Współtworzenie to teoria interakcji, która łączy narzędzia analityczne i partycypacyjne w celu generowania wiedzy, która została potwierdzona naukowo (wiarygodność), jest istotna pod względem politycznym (trafność) i ma duży wpływ na społeczeństwo (zasadność). Ustalenia pokazują, że „podejście polegające na współtworzeniu prowadzi do korzyści wykraczających poza to, co można osiągnąć dzięki tradycyjnym badaniom i może skutecznie przyczynić się do wdrożenia ekosystemowego podejścia do zarządzania rybołówstwem w Europie, zwłaszcza że wkład i akceptacja zainteresowanych stron mają kluczowe znaczenie dla wprowadzenia zmian w sektorze morskim”, zauważa dr Daníelsdóttir. Partnerzy projektu zaprojektowali i zbudowali 10 modeli ekosystemów, które zostały następnie przetestowane w ramach ośmiu studiów przypadku. Studia przypadków dotyczyły ekosystemów morskich o długiej historii eksploatacji, na temat których dostępnych jest wiele informacji, a także systemów, w przypadku których brakuje danych biologicznych, ekologicznych, społecznych i gospodarczych. Dr Daníelsdóttir wyjaśnia, że modele te „zawierają informacje, których potrzebują osoby zarządzające zasobami rybnymi i decydenci, aby mieć realistyczne wyobrażenie o tym, jak ich dzisiejsze decyzje mogą wpłynąć na kluczowe zmienne w ekosystemie w przyszłości”. Opracowanie narzędzi do wspomagania decyzji umożliwia zainteresowanym stronom, takim jak osoby zarządzające zasobami rybnymi i decydenci, łatwą interpretację modeli ekosystemów. Narzędzia te pozwalają również na ocenę kompromisów między scenariuszami w różnych istotnych wymiarach, jednocześnie wyraźnie uwzględniając ich preferencje i priorytety. Większość z tych narzędzi DSF ma charakter ogólny, dzięki czemu można je łatwo zastosować do nowych przypadków, co sprawia, że będą przydatne również po zakończeniu projektu. Badacze stworzyli materiały edukacyjne dotyczące podejścia EAFM i zorganizowali zaawansowane kursy szkoleniowe, warsztaty i webinaria, podczas których wykorzystano te zasoby. Materiały można pobierać lub korzystać z nich bezpośrednio za pomocą szkoleniowego narzędzia internetowego. Treści są dostępne nieodpłatnie dla instruktorów i mogą zostać przypisane jako lekcje dla osób uczących się. Zespół projektu opracował plan działania w postaci przeglądu polityki dotyczącego integracji systemu DSF na potrzeby podejścia EAFM. Obejmuje on identyfikację barier dla szerszego wdrożenia systemu DSF oraz zalecenia dla decydentów i podmiotów kształtujących politykę w UE dotyczące sposobów radzenia sobie z tymi problemami. Członkowie zespołu zaprojektowali także interaktywne narzędzie edukacyjne do szkolenia głównych użytkowników systemu DSF. Kontynuacja prac nad wdrażaniem podejścia EAFM Dr Daníelsdóttir ma nadzieję, że uda się utrzymać i wykorzystać chęci do działania i entuzjazm wzbudzony przez projekt MareFrame. Nadchodzące specjalne wydanie magazynu Fisheries Research będzie zawierać recenzowane artykuły na temat jego wyników. Projekt został również uwzględniony w planach działania Międzynarodowej Rady Badań Morza, globalnej organizacji, która rozwija obszary nauki i doradztwa, aby wspierać zrównoważone korzystanie z oceanów, oraz Generalnej Komisji Rybołówstwa Morza Śródziemnego. „Zastosowanie podejścia opartego na ekosystemach nie tylko pomoże chronić środowisko i wzmocni zrównoważony rozwój, ale także zabezpieczy kosztowne inwestycje w sektorze rybołówstwa i zwiększy ich rentowność”, dodaje. „Rybołówstwo to sektor gospodarki o dużym znaczączeniu społecznym”. Dr Daníelsdóttir podsumowuje: „Dzięki podejściu EAFM możemy uwzględniać takie efekty zewnętrzne w zarządzaniu, w przeciwieństwie do tradycyjnych podejść opartych na połowach jednogatunkowych, które są obecnie stosowane w większości łowisk. Jeżeli zostanie pomyślnie wdrożone, podejście to zapewni sprawniejszy i bardziej znaczący proces uczestnictwa, co jest szczególnie istotne ze względu na złożoność podejścia EAFM i warunków instytucjonalnych w UE”.
Słowa kluczowe
MareFrame, podejście ekosystemowe, zarządzanie rybołówstwem, system ramowy wspomagania decyzji, osoby zarządzające zasobami rybnymi