Honor, kultura i zachowanie
Ludzie myślą, czują i zachowują się wedle wzorców kulturowych. Gruntownie przebadano indywidualizm i kolektywizm jako wymiary kulturowe. Niemniej, o wiele mniej wiadomo na temat kultur honoru, takich jak w społeczeństwach arabskich i latynoskich. Finansowany ze środków unijnych projekt HONOR AS MINDSET (Honor as a cultural mindset: Effects on cognition, emotions, and behavior in children and adults) rzucił światło na założenia teoretyczne na temat honoru. Badania obejmowały aktywację nastawienia honorowego, dociekanie, jak honor łączy się z poczuciem własnej wartości oraz wiąże się z indywidualizmem oraz kolektywizmem, testowanie przestrzennych mentalnych reprezentacji honoru, oraz ustalenie jak nastawienie honorowe wpływa na myślenie, odczucia i zachowanie dorosłych oraz dzieci. Rezultaty wskazują, że nawet u ludzi niekoniecznie wysoko ceniących sobie wartości honorowe, można aktywować nastawienie honorowe. Ponadto, wyniki ujawniają, że zarówno w Japonii, jak i w USA, aspekty honoru odwołują się zarówno do indywidualizmu, jak i kolektywizmu. Niemniej, ustalenia pokazują, że honor nie jest utożsamiany z poczuciem własnej wartości na tych samych zasadach we wszystkich grupach kulturowych (t.j. nie ma takiego powiązania w tzw. kulturach o niskim poczuciu honoru). Dalsze wyniki wskazują, że honor jest mentalnie reprezentowany jako przestrzenny. Stosując leksykalne zadanie decyzyjne, zespół ustalił, że honor jest mentalnie usytuowany u góry po prawej stronie aniżeli u dołu po lewej. Badacze odkryli również, że z chwilą aktywacji honoru w pamięci, osobnik ma skłonność do interpretowania cech siły jako męskich. Dodatkowe badania pokazały konsekwencje dostępności nastawienia honorowego w kontekście poznania, emocji i zachowania. Aktywacja nastawienia honorowego u dorosłych i dzieci poprawiała wyniki w zadaniach, wymagających myślenia hierarchicznego (np. najjaśniejszy-ciemniejszy-najciemniejszy), lecz nie odnotowano takiego efektu w przypadku myślenia nominalnego (np. czerwony-zielony). Odwoływanie się do honoru również zwiększało przejrzystość moralną. Wśród dorosłych, dostępne nastawienie honorowe oznaczało, że poszczególne osoby były przekonane o tym, co jest moralnie słuszne, a co - nie. Łatwiej wpadały w gniew i były bardziej skłonne dać publiczny wyraz swej złości, jednak nie w środowisku prywatnym. Wśród dzieci, odwołanie do honoru ograniczało oszukiwanie. Wyniki badań pokazują, że honor można uważać za pojęcie uniwersalne i że nastawienie honorowe potrafi poprawić lub obniżyć skuteczność wykonania zadań, w zależności od tego, czy zadanie współgra z właściwościami nastawienia.
Słowa kluczowe
Honor, kultura, zachowanie, nastawienie kulturowe, HONOR AS MINDSET, poznanie
