Poszukiwanie zrównoważonych rozwiązań
W Europie od dawna występuje problem dotyczący zarządzania rybołówstwem i środowiskiem morskim. Problem przełowienia w przeszłości doprowadził do dramatycznego zmniejszenia zasobów rybnych i przyniósł szkody dla całych ekosystemów morskich. Europa posiada kwoty połowowe od 1995 roku. W 2015 roku całkowita wielkość połowów w UE była 7,0% mniejsza niż 10 lat wcześniej (5,1 miliona ton ryb). Ważna jest jednak „niebieska” gospodarka – zapewnia 5,4 miliona miejsc pracy i generuje rocznie 500 miliardów euro. „Potrzeba innego podejścia, mówi koordynator projektu COFASP, Niels Gøtke z Duńskiej Agencji ds. Badań i Szkolnictwa Wyższego. „W przeszłości zajmowaliśmy się rybołówstwem, akwakulturą i przetwórstwem żywności morskiej, traktując te dziedziny jako osobne wyzwania. W projekcie COFASP przyjęliśmy podejście holistyczne, które umożliwi nam znalezienie skutecznych i zrównoważonych rozwiązań”. Celem projektu COFASP było połączenie wspólnych działań wszystkich europejskich organizacji w dziedzinie rybołówstwa, akwakultury i przetwórstwa owoców morza. Wśród 27 partnerów z 16 krajów członkowskich znalazły się głównie ministerstwa i agencje finansowania, ale nawiązano również współpracę z instytutami badawczymi, regionalnymi organizacjami i przedstawicielami przemysłu. Zorganizowano trzy międzynarodowe nabory do programów finansowania, dzięki którym obecnie realizowanych jest 16 projektów. Po podsumowaniu wyników naukowcy z COFASP stworzyli program badań strategicznych na kolejne lata. Europejskie rybołówstwo ma ambicje, by stać się bardziej efektywne, selektywne i mniej szkodzić środowisku, co przyczyni się do większych i bardziej zrównoważonych połowów. Konieczne będzie również zbadanie tak zwanych wąskich gardeł w hodowli ryb, takich jak hodowla szybko rosnących się gatunków, a także dalsza automatyzacja metod przetwarzania. „Strategia COFASP dostarcza naukowych i opartych na dowodach podstaw, które umożliwią przegląd europejskiej polityki w zakresie rybołówstwa w odniesieniu do wspólnej polityki rybołówstwa (CFP), a w szczególności kwestii dotyczących zrównoważonego rozwoju i przyszłej rentowności tych sektorów” – mówi Gøtke. Twierdzi, że projekt pomoże europejskim decydentom w optymalizacji wsparcia finansowego dla tego przemysłu. Studia przypadków pomogły konsorcjum w dogłębnej analizie największych trudności. Jednym z problemów, z którymi boryka się rybołówstwo, jest zakaz odrzutów – zakaz wyrzucania niepożądanych połowów do morza, co wpływa na ekonomikę rybołówstwa. Studium przypadku obejmowało sposoby integrowania wielu celów dotyczących promowania ochrony i zrównoważonego rozwoju w dziedzinie zarządzania żywymi zasobami. Kolejnym obszarem zainteresowania uczestników projektu COFASP było ulepszenie hodowli ryb – akwakultury. Studium przypadku obejmowało porównanie europejskich hodowli basów i leszczy z odnoszącą sukcesy hodowlą łososia na Północnym Atlantyku. Konsument jest również ważnym elementem, dlatego przeanalizowano również drogę ryb z oceanu na talerz. „Możliwość monitorowania ma kluczowe znaczenie dla konsumentów i przemysłu. Ma wpływ na zdrowie konsumentów, zrównoważony rozwój, a także przyczyni się do zmniejszenia nielegalnego importu z państw trzecich” – wyjaśnia Gøtke. Badanie wykazało, że istnieje popyt na wysokiej jakości, bezpieczne i zdrowe owoce morza, a przemysł jest gotowy odpowiedzieć na tę potrzebę dzięki wsparciu ze strony nauki. W ramach projektu COFASP, który zakończył się w styczniu 2017 roku, zainicjowano również badanie typu foresight, którego celem jest określenie przyszłych przedmiotów badań. „Projekt COFASP i koordynowane przez niego badania dostarczyły istotnych informacji dla przemysłu i europejskich decydentów politycznych. Wraz z innymi projektami ta nowa wiedza przyczyni się do „niebieskiego wzrostu” – mówi Gøtke. Niebieski wzrost to strategia wspierania zrównoważonego rozwoju w sektorach morskich przy wykorzystaniu innowacji. Konsorcjum wspierało ścisłą współpracę między organizacjami. Partnerzy COFASP szukają możliwości kontynuacji współpracy w ramach nowych projektów w kolejnych latach.
Słowa kluczowe
COFASP, rybołówstwo, akwakultura, ekosystemy, niebieski wzrost
