Zrównoważony rozwój śródziemnomorskich lasów przyniesie korzyści dla każdego
Zmiany klimatu wpływają na wszystkie kraje śródziemnomorskie, jednak z powodu różnego ukształtowania terenu stopień nasilenia tych zmian różni się w całym regionie. W krajach europejskich tereny opuszczone przez ludność wiejską zarastają nowymi, niezagospodarowanymi lasami podatnymi na pożary, epidemie szkodników, choroby czy susze. Jednocześnie kraje Maghrebu, takie jak Tunezja czy Maroko, mierzą się z zupełnie innymi problemami – masowym wyrębem i nadmierną eksploatacją zasobów leśnych. W połączeniu z coraz bardziej gorącym i suchym klimatem działania te powodują alarmujący wzrost szybkości pustynnienia. Aby rozwiązać te problemy, powołano do życia finansowaną ze środków UE inicjatywę MENFRI (Mediterranean network of forestry research and innovation (MENFRI)). Uczestnicy projektu skupili się na zapewnieniu zrównoważonego wykorzystania ekosystemów leśnych poprzez promowanie innowacyjnych rozwiązań biznesowych i wspomaganie społeczeństwa w adaptacji do zmian warunków środowiskowych. Inicjatywa ta dostarczyła zarządcom lasów narzędzi i informacji, które pomogą ograniczyć skutki zmian klimatu i chronić środowisko naturalne. Ponadto zapewnienie decydentom dostępu do danych naukowych pozwoli im opracowywać bardziej kompleksową i spójną europejską politykę leśną. Poszukiwanie rozwiązania Dr Enrique Doblas, koordynator projektu, wyjaśnia: „Wymiana wiedzy z zakresu zarządzania lasami pomiędzy interesariuszami z obu brzegów Morza Śródziemnego pozwoli opracować wytyczne umożliwiające stworzenie innowacyjnego sektora leśnego. Jasne zasady ochrony ekosystemu i wykorzystania zasobów leśnych zapewnią nowe miejsca pracy oraz rozwój regionu”. Tradycyjne wykorzystanie lasów Maghrebu może stać się źródłem eko-innowacji, które usprawnią zarządzanie nowymi lasami Europy i pomogą zmniejszyć skalę porzucania gruntów. Podobnie dostępne na północy basenu Morza Śródziemnego technologie informacji geograficznej mogą zatrzymać wylesianie się południowej jego części i zachęcić społeczeństwo do prowadzenia bardziej zrównoważonej gospodarki leśnej. Ponadto użycie maszyn leśnych zwiększy udział kobiet, które zwykle zajmują się zbieraniem produktów leśnych, na rynku pracy. Złożona z ekspertów grupa doradcza zidentyfikowała możliwości i potencjalne ograniczenia związane z proponowanym rozwiązaniem. Jak twierdzi dr Doblas: „Do realizacji projektu udało się zaangażować członków Parlamentu Europejskiego, przedsiębiorców, badaczy, zarządców oraz przedstawicieli właścicieli lasów. Podjęliśmy również współpracę z pracownikami socjalnymi dobrze znającymi społeczności wiejskie zależne od zasobów leśnych”. Opracowany przez grupę doradczą raport stanowił podstawę do opracowania wytycznych „Forestry in the Mediterranean guide”. „Do trzech najważniejszych idei nakreślonych w ramach projektu należą waloryzacja zasobów, edukacja i wsparcie polityków wyższego szczebla” – mówi dr Doblas. W trakcie szkoleń z zakresu zakładania własnego biznesu, systemów informacji geograficznej, certyfikacji lasów oraz projektów unijnych wymieniono wiedzę z różnymi podmiotami społecznymi. Innowacyjne podejście Opracowana przez uczestników projektu MENFRI platforma NODE (Node for opportunities, development and environment) łączy interesariuszy, promując integrację społeczną, tworzenie nowych miejsc pracy, rozwój gospodarczy i ochronę środowiska. Innowacyjne interdyscyplinarne podejście z pewnością przyczyni się do zwiększenia możliwości rozwojowych lokalnych, krajowych i regionalnych administracji publicznych, lokalnych społeczności, badaczy, przedsiębiorców i szkół w różnych lokalizacjach. Powiązane z platformą NODE narzędzie matchmakingowe Forestry Hub ułatwia nawiązywanie kontaktów między poszczególnymi podmiotami i zakładanie firm powiązanych z sektorem leśnym. „To pierwszy krok do stworzenia Inkubatora Przedsiębiorczości zajmującego się śródziemnomorskimi lasami” – twierdzi dr Doblas. Promowanie produktów leśnych posiadających certyfikat pochodzenia ze zrównoważonych źródeł, jak również sprawiedliwości społecznej może stać się siłą napędową zrównoważonego rozwoju, przyciągając inwestorów i zachęcając społeczności lokalne do wykorzystywania lasów w sposób przyjazny dla środowiska. Aby wspomóc waloryzację śródziemnomorskich produktów leśnych, uczestnicy projektu MENFRI, przy współpracy z PEFC (Programme for the Endorsement of Forest Certification), największą na świecie organizacją zajmującą się zatwierdzaniem systemów certyfikacji zasobów leśnych, zbadali możliwość stworzenia krajowego systemu certyfikacji. „Zrównoważone wykorzystywanie zasobów naturalnych i wprowadzenie innowacyjnych rozwiązań pozwoli unowocześnić śródziemnomorski sektor leśny, pomoże społecznościom lokalnym oraz przyczyni się do zwiększenia liczby miejsc pracy” – podsumowuje dr Doblas.
Słowa kluczowe
Zrównoważony rozwój, śródziemnomorski, lasy, MENFRI, biznes
