Podążanie w odpowiednim kierunku na rzecz niechronionych użytkowników drogi
Starania zmierzające do obniżenia liczby wypadków drogowych, takie jak inteligentny system transportowy (ITS), przyjmują zazwyczaj za punkt wyjścia projekty pojazdów i infrastruktury. W pogoni za sukcesem systemów transportowych, które są czystsze, bezpieczniejsze i wydajniejsze, potrzeby niechronionych użytkowników drogi (NUD) – takich jak rowerzyści i piesi – często bywają pomijane. Zważywszy na fakt, że NUD stanowią 68% ofiar śmiertelnych wypadków drogowych na obszarach miejskich oraz na zobowiązanie UE do obniżenia o połowę liczby śmiertelnych ofiar wypadków drogowych do roku 2020, istnieje wyraźna i pilna potrzeba przywrócenia równowagi. Zadanie postawione przed finansowanym ze środków UE projektem VRUITS polega na pełniejszym uwzględnieniu NUD poprzez przyjrzenie się faktycznym zachowaniom ludzi w różnych konfiguracjach ITS. Testowanie ukierunkowanych na człowieka podejść do bezpieczeństwa ruchu drogowego Przeprowadzona kompleksowa analiza kosztów i korzyści różnych podejść ITS miała na celu ocenę wpływu społecznego wybranych ITS. Dr Scholliers dodaje: „Ocena wpływu przebiegła dwuetapowo: etap jakościowy objął 23 systemy, a etap ilościowy, w którym analiza była bardziej szczegółowa, dotyczył 10 systemów. Ocena wpływu opiera się na szacunkach ilościowego wpływu na każdy mechanizm, trend wypadków i współczynnik penetracji”. Trendy wypadków zostały pobrane z unijnej bazy danych CARE, inicjatywy programu na rzecz bezpieczeństwa ruchu drogowego. Aby przedstawić oparte na dowodach zalecane praktyki uwzględniania NUD w inteligentnych systemach transportowych oraz jak projekty HMI mogą być dostosowywane do potrzeb NUD, partnerzy projektu VRUITS pilotowali systemy ITS w Holandii i Hiszpanii. Jak wyjaśnia koordynator projektu, dr Johan Scholliers: „Metoda oceny wpływu na bezpieczeństwo opiera się na podejściu opracowanym w ramach projektu eIMPACT, który także był finansowany ze środków UE. W tym podejściu wpływ systemu ITS jest oceniany pod kątem dziewięciu mechanizmów, które mogą oddziaływać na zachowanie użytkowników drogi, między innymi pośrednie i odległe skutki”. Przeprowadzone w Holandii testy systemu miały na celu poprawę bezpieczeństwa na skrzyżowaniach. Naukowcy pilotowali ITS, który był w stanie powiadamiać rowerzystów i kierowców samochodów o zagrożeniu potencjalną kolizją i był dodatkowo wyposażony w automatyczne urządzenia wyhamowujące samochody. W czasie testów system funkcjonował zgodnie z oczekiwaniami, a jednostka na poboczu (ang. Road Side Unit) wykrywała około 80% nadjeżdżających rowerzystów. Rowerzyści-wolontariusze także informowali o korzyściach, jakie zapewnił system pod względem bezpieczeństwa. W hiszpańskim mieście Alcala de Henares testowane były detektory pieszych i systemy powiadamiania, aby określić, w jaki sposób mogą poprawić bezpieczeństwo na skrzyżowaniach. Ustalono, że technologia ma potencjał, który umniejszają jednak koszty związane z wbudowaniem go w aktualną infrastrukturę. W innym hiszpańskim mieście naukowcy badali, w jaki sposób sygnalizacja świetlna sterowana czujnikami może usprawnić mobilność pieszych i ustalili, że wprowadzone zmiany skróciły o 20% czas oczekiwania pieszych. Ponadto test mający poprawić widoczność przejścia dla pieszych poprawił bezpieczeństwo, obniżając o 5% liczbę pieszych przechodzących przez drogę na czerwonym świetle. Dostarczanie zaleceń opartych na dowodach Po przeanalizowaniu 10 systemów, partnerzy projektu VRUITS stwierdzili, że wszystkie one dostarczyły dowodów na poprawę bezpieczeństwa i/lub mobilności oraz komfortu NUD, a w przypadku siedmiu korzyści przewyższają koszty wdrożenia. Opierając się na skumulowanych dowodach, partnerzy projektu byli w stanie zarekomendować decydentom i przedstawicielom sektora konkretne działania. Zalecenia zostały podzielone wg ograniczających czynników zewnętrznych, takich jak prawdopodobny wpływ społeczny, ramy prawne, przeważająca infrastruktura, poziom gotowości rynkowej i ochrona danych. Niemniej udane długofalowe wdrożenie jest możliwe tylko po podjęciu dalszych prac badawczych. Jak wyjaśnia dr Scholliers: „Potrzebne są dalsze badania, aby zapewnić lepsze funkcjonowanie systemów o wysokim potencjale korzyści. Musimy na przykład podnieść precyzję wykrywania i lepiej poznać zachowanie użytkowników drogi na potrzeby systemów wykrywania pieszych z awaryjnym hamowaniem. Będą nam także potrzebne dalsze testy zakrojone na szeroką skalę, aby wykazać korzyści różnym interesariuszom”. Na chwilę obecną wyniki badań są wykorzystywane przez naukowców w Hiszpanii i Holandii oraz przez przedsiębiorstwa. Jeden z hiszpańskich testów pilotażowych, przeprowadzony przez przedsiębiorstwo integracji technologii, SICE, zaowocował opracowaniem produktu SafeCross, który wspomaga pieszych o ograniczonej możliwości poruszania się w bezpiecznym przechodzeniu na drugą stronę ulicy.
Słowa kluczowe
VRUITS, inteligentne miasta, inteligentne systemy transportowe, niechronieni użytkownicy drogi, bezpieczeństwo ruchu drogowego, bezpieczeństwo pieszych, bezpieczeństwo rowerzystów, bezpieczeństwo kierowców, mobilność, ruch
