Terapia sztucznego wspomagania wątroby
Wątroba to jeden z lepiej poznanych narządów w organizmie człowieka, który odgrywa główną rolę w metabolizmie egzogennym i endogennym. Tkanka wątroby ma szerokie zastosowanie in vivo i in vitro, w tym w transplantologii, toksykologii i metabolizmie leków. Ograniczona liczba dawców wątroby wymusza rozwój technologii in vitro i ex vivo, które w niezwodny sposób przejęłyby funkcje wątroby. Co więcej, funkcjonalne biosyntetyczne wątroby mogłyby zostać zintegrowane z urządzeniami odgrywającymi kluczową rolę w leczeniu ostrej niewydolności wątroby i innych zaburzeń metabolicznych wątroby. Głównym celem finansowanego ze środków UE projektu RE-LIVER (Bottom-up reconstitution of a biomimetic bioartificial liver) było opracowanie produktu przypominającego organ na potrzeby badań in vitro oraz w celach leczniczych. Organoid wątroby został oparty o syntetyczny odpowiednik ludzkiej matrycy zewnątrzkomórkowej (ECM) osadzony w autologicznych lub allogenicznych komórkach. Naukowcy przeprowadzili szeroko zakrojone działania optymalizacyjne w zakresie architektury i funkcjonalizacji powierzchni różnych rusztowań biorących udział w inżynierii tkanki wątroby. Przeanalizowali kilka opcji, tak aby wybrać właściwe elementy komórki do leczenia i analiz in vitro organoidu. Badania przesiewowe organoidów wątroby potwierdziły dobrą aktywność metaboliczną, stabilność i powtarzalność. Naukowcy opracowali szereg narzędzi, np. płytki agarowe i bioreaktory, zwiększających fizjologiczne znaczenie testowych systemów komórkowych in vitro. Do kluczowych osiągnięć klinicznych projektu RE-LIVER należy opracowanie komórek leczniczych do leczenia hemofilii A oraz organoidów wątroby do leczenia ostrej niewydolności wątroby. Oba produkty były testowane na zwierzętach poprzez implantację bezpośrednią do krezki za pomocą kleju fibrynowego lub rusztowania biologicznego. Testy potwierdziły bezpieczeństwo metody oraz potencjał do dalszych badań przedklinicznych i klinicznych. Wszystkie działania w ramach projektu RE-LIVER znacząco poszerzyły wiedzę w zakresie rozwoju produktów leczniczych do terapii zaawansowanej. Co więcej, otworzyły przed badaczami nowe możliwości leczenia przewlekłych chorób wątroby.
Słowa kluczowe
Biosyntetyczna wątroba, przewlekła choroba wątroby, rusztowanie, hemofilia A, produkty lecznicze do terapii zaawansowanej