Już wkrótce na rynek trafią tkaniny z diodami LED
Choć pojawienie się oświetlenia LED było rewolucją technologiczną, jak dotąd nie przełożyło się na powstanie całkowicie nowej generacji produktów, zrywających z dotychczasowymi tradycjami konstrukcyjnymi. W zmianie tego stanu rzeczy pomogłoby wprowadzenie na rynek elastycznych systemów oświetleniowych, które otwierałyby przed projektantami zupełnie nowe możliwości. Właśnie nad tym pracują od 2011 r. w ramach inicjatywy I-TEX (Intelligent and luminous textiles) firmy Philips i Sioen, współpracujące z ośrodkami badawczymi. "To nie jest jeden z tych projektów, których celem jest wyłącznie zaprezentowanie fajnego gadżetu na konferencji czy targach", mówi dr Bert Groenendaal, koordynator projektu ds. R&D z Sioen. "Chcemy stworzyć nowy produkt, a nawet nowe segmenty produktów: Philips zajmuje się tekstyliami LED przeznaczonymi do dekoracyjnych lub funkcjonalnych systemów oświetleniowych, a my skupiamy się na wbudowaniu diod w zasłonach do przyczep kempingowych, namiotach itp.". Tym, co w sposób istotny różni projekt I-TEX od wcześniejszych przedsięwzięć stanowiących próbę wbudowania diod w tekstylia, jest wielkość opracowywanych produktów. "Wcześniej próbowano już zrealizować ten cel na różne sposoby, ale prace te dotyczyły głównie prototypów o wielkości arkusza formatu A4 i nie zakładały stworzenia konkretnych rozwiązań. My natomiast chcieliśmy dowieść, że produkty takie można wytwarzać na większą skalę. Udało nam się uzyskać tkaniny z wbudowanymi LED-ami mające rozmiar około 10 metrów kwadratowych, potrafimy też zmieniać zagęszczenie diod w zależności od wielkości i przewidywanego zastosowania", wyjaśnia dr Groenendaal. Choć projekt otrzymał dofinansowanie ze środków UE dopiero w 2011 r., Philips i Sioen rozpoczęły analizowanie różnych możliwości już rok wcześniej. Następnie dołączyło do nich trzech innych partnerów: Fraunhofer, IFTH i Uniwersytet Techniczny w Eindhoven. Niedługo potem nowo utworzone konsorcjum określiło energooszczędną technologię LED jako najbardziej obiecujące rozwiązanie dla I-TEX: "Wypróbowaliśmy różne rodzaje diod, od tych o małej do tych o dużej mocy", mówi dr Groenendaal. "Następnie przyjrzeliśmy się różnym typom powłok, które można by zastosować w celu zwiększenia funkcjonalności optycznej, wytrzymałości mechanicznej i wodoodporności tych systemów. Powłoki musiały być stabilne, a niektóre z nich nie sprawdzały się ze względu na utratę właściwości wraz z upływem czasu, dlatego prace te kosztowały nas wiele wysiłku". Innym ważnym elementem urządzenia są przewodniki. Po przeprowadzeniu eksperymentów między innymi z drutami miedzianymi i sitodrukiem uczestnicy projektu wyłonili wreszcie najbardziej efektywne rozwiązanie. Ten etap badań zajął łącznie dwa lata, a po jego zakończeniu partnerzy połączyli wszystkie komponenty i dodali do nich czujniki podczerwieni i ruchu. Niestety termin realizacji inicjatywy upłynął, zanim uczonym udało się wprowadzić na rynek pierwszy produkt. "Na początku miałem nadzieję, że na tym etapie dokonamy już komercjalizacji produktu, ale nie uporaliśmy się jeszcze z pewnymi usterkami dotyczącymi procesu wytwarzania, który musimy uprościć. Dlatego też obecnie pracujemy nad tym", objaśnia dr Groenendaal. "Nie ulega jednak wątpliwości, że udało nam się wiele osiągnąć", dodaje: "Trzy lata to stosunkowo krótki czas na opracowanie zupełnie nowej technologii. Mimo ograniczeń czasowych reakcje potencjalnych klientów są bardzo pozytywne. Przykładowo, produkty dostępne przed realizacją projektu I-TEX nie zawierały powłok, a my jako największa na świecie firma produkująca powlekane tekstylia możemy wykorzystać nasze doświadczenie i faktycznie zrewolucjonizować rynek. Naszym celem jest stworzenie produktów, które będą niezawodne i będą służyć użytkownikom przez długie lata". Zaraz po zakończeniu realizacji projektu, w maju 2015 r., Philips i Sioen postanowiły utworzyć spółkę joint venture, której zadaniem jest kontynuowanie prac I-TEX. Dr Groenendaal liczy, że w ciągu najbliższych sześciu miesięcy uda się opracować pierwsze przemysłowe prototypy tkanin z wbudowanymi diodami LED, mające trafić na wybrane rynki: "Wybraliśmy już docelowe rynki i mamy nadzieję, że w przyszłym roku będziemy mogli poinformować o nowych produktach. Jednocześnie cały czas myślimy o programie Horyzont 2020. Niewątpliwie daje on duże możliwości i kiedy uznamy, że nadszedł czas, by zaangażować nowych partnerów, z pewnością to uczynimy. Na razie jednak chcemy pozostać przy współpracy dwustronnej, choć być może zmieni się to w kolejnych miesiącach, w zależności od naszych potrzeb".
Słowa kluczowe
Tkaniny z diodami LED