Istotność kliniczna heterogeniczności guza
Rozwój nowotworu złośliwego i leczenie pacjenta w dużym stopniu zależą od heterogeniczności molekularnej i fenotypowej guza. Identyfikacja subpopulacji komórek guza okazała się jednak trudnym zadaniem. Celem finansowanego przez UE projektu SITH (Proteomic segmentation of intratumour heterogeneity for identifying clinically relevant tumour subpopulations in gastrointestinal cancers) była identyfikacja istotnych klinicznie subpopulacji komórek guza i tworzenie ich charakterystyki z wykorzystaniem technologii omicznych. Prace koncentrowały się na raku żołądka typu jelitowego i inwazyjnego raka przewodowego sutka. Celem była ocena wpływu heterogeniczności w obrębie guza na przeżycie pacjenta i przerzuty do węzłów chłonnych. Badacze wykorzystali obrazowanie metodą spektroskopii mas (IMS), która łączy spektroskopię mas z badaniem mikroskopowym wycinków tkanek. IMS umożliwia obrazowanie różnych molekuł, takich jak białka, peptydy, lipidy i metabolity w ich kontekście histologicznym. Nałożenie danych ze spektroskopii mas na dane histologiczne ujawniło heterogeniczność molekuł w różnych próbkach guza i pozwoliło ustalić najczęściej występujące subpopulacje guza na podstawie badania szeregu próbek. Porównanie uzyskanych danych z danymi klinicznymi pacjentów z rakiem żołądka wskazuje na związek obecności poszczególnych subpopulacji guza z ogólnym przeżyciem pacjenta. W przypadku raka sutka zaobserwowano mniejszą heterogeniczność molekularną, lecz mimo to odkryto subpopulację, której obecność silnie korelowała z obecnością bliskich przerzutów. Następnie badacze przeprowadzili analizę proteomiczną i metabolomiczną tych subpopulacji guza, aby potwierdzić dane uzyskane metodą IMS. Analiza ekspresji genów ujawniła dalsze zmiany w kilku szlakach sygnałowych i metabolicznych. Podsumowując, metoda przyjęta w projekcie SITH pozwoliła wykryć obecność niedających się odróżnić mikroskopowo subpopulacji guza, których obecność niekorzystnie wpływa na wyniki leczenia pacjenta. Oczekuje się, że badania nad heterogenicznością guzów nowotworowych przyspieszą leczenie tych chorób.
Słowa kluczowe
Guz, heterogeniczność guza, rak przewodu pokarmowego, subpopulacje guza, proteomika, przerzuty
