Słońce w paśmie o częstotliwości radiowej
Od 1942 roku, kiedy odkryto promieniowanie radiowe Słońca, prowadzone są obserwacje radiowe Słońca, które dostarczyły wartościowych danych o jego budowie i zachodzących w nim procesach. Wykrywane promieniowanie, szczególnie o długości fali w skali centymetrów, pochodzi z fotosfery i korony słonecznej, tj. atmosfery słonecznej. Prace finansowanego przez UE projektu RADIOSUN (Radiophysics of the Sun) położyły podwaliny pod wykorzystanie nowych urządzeń obserwacyjnych. W tym celu powstało konsorcjum międzynarodowych ekspertów z trzech państw członkowskich UE (Czech, Polski i Zjednoczonego Królestwa) oraz dwóch państw partnerskich (Chin i Rosji). Szkolenia interdyscyplinarne i wymiany pracownicze przygotowały nowej pokolenie naukowców do analizy i interpretacji obserwacji pochodzących z najpotężniejszych radioteleskopów. Jednym z nich jest Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) w Chile, zbudowany z 66 anten radiowych. Uczestnicy projektu RADIOSUN poczynili znaczące postępy w badaniach pulsacji pseudoperiodycznych obserwowanych podczas rozbłysków słonecznych. Zidentyfikowali mechanizmy fizyczne odpowiadające za wzór zebry — złożoną i powszechną cechę spektralną rozbłysków słonecznych, której tworzenie się nie było dotąd w pełni rozumiane. Bogatym źródłem emisji fal jest korona słoneczna. Pochodzą z niej również szybkie ciągi fal. Zespół zidentyfikował różne typy takich oscylacji i wykorzystał te informacje do stworzenia nowych modeli teoretycznych ewolucji pól magnetycznych, które wpływają na zjawiska pogody kosmicznej. Projekt RADIOSUN przełożył się na 49 publikacji w międzynarodowych czasopismach o dużym wskaźniku wpływu. Ponadto wyniki zostały wykorzystane przez grupy robocze heliofizyków pracujących przy Square Kilometre Array (SKA) konstruowanych w Australii i RPA do badania całego nieba z niespotykaną wcześniej dokładnością oraz obserwowania gwiazd podobnych do Słońca.
Słowa kluczowe
Słońce, promieniowanie radiowe, RADIOSUN, ALMA, rozbłysk słoneczny, Square Kilometre Array
