Morskie obszary chronione dla lepszego zarządzania ochroną morza Śródziemnego
W Morzu Śródziemnym żyje wiele gatunków zagrożonych, w tym i takie, które nie występują nigdzie indziej. Region śródziemnomorski jest niemal całkowicie zamknięty, co nasila problem zanieczyszczenia, a jego linia brzegowa jest przedmiotem nieuregulowanego rozwoju i nadmiernej eksploatacji. Stąd zrodziła się potrzeba utworzenia sieci chronionych obszarów morskich (MPA), których środowisko naturalne zostanie objęte ochroną przez ograniczenie działalności człowieka. Mając to na uwadze, uczestnicy finansowanego przez UE projektu DEMARN (Designation and management of marine reserve networks) badali MPA wybrzeży Izraela i innych krajów śródziemnomorskich. Celem było zbadanie charakteru przestrzennego i potrzeb w zakresie ochrony MPA oraz identyfikacja problemów powodowanych zarówno przez społeczeństwo, jak i instytucje, które są zazwyczaj poza procesem podejmowania decyzji. Prace rozpoczęto od zbadania planu polityki ustanowienia i zarządzania proponowanymi MPA. W tym celu stworzono typologię projektowania i zarządzania rezerwatami naturalnymi obszarów lądowych Izraela i rezerwatami morskimi wód terytorialnych krajów śródziemnomorskich. Partnerzy projektu przeanalizowali dwie metody wspierania podejmowania decyzji, które można by wykorzystać do rozwiązania problemów instytucjonalnych obszaru śródziemnomorskiego. Analiza przypadku została przeprowadzona na obszarze niewielkiego, oczekującego na rozszerzenie rezerwatu Rosh HaNikra u wybrzeży Izraela. Wyniki tych dwóch metod zostały następnie porównane z aktualnym planem zarządzania nieuwzględniającym narzędzi wspomagających proces decyzyjny (DST). Reasumując, odkrycia pokazują, że wykorzystanie narzędzi wspomagających proces decyzyjny jest niezwykle istotne podczas planowania MPA oraz że należy uwzględniać czynniki społeczne. Podział na strefy MPA zwiększa możliwości ochrony obszarów morskich, umożliwiając jednocześnie więcej działalności ze strony ludzi. Projekt DEMARN jest szczególnie ważny w przypadku mórz wokół Europy, gdzie ma miejsce zwiększona eksploatacja i rozwój. Odkrycia projektu wspomogą proces podejmowania decyzji w sprawie obszarów najpilniej wymagających interwencji i finansowania. Zachęcą do efektywnego zarządzania ekosystemami i zintegrowanego zarządzania strefą przybrzeżną na rzecz ochrony rezerwatów morskich.
Słowa kluczowe
Ochrona obszarów morskich, morskie obszary chronione, DEMARN, sieci rezerwatów morskich
