Odkrycie potencjału traw wieloletnich jako produktów biologicznych
Kiedy musimy się mierzyć z tak poważnymi problemami, jak zmiana klimatu, kurczenie się zasobów konwencjonalnych paliw czy erozja urodzajnej górnej warstwy gleby, łatwo jest wybaczyć naukowcom zignorowanie trawy jako możliwego rozwiązania. Podczas gdy inni szukali wielkich rozwiązań, inspiracją do realizacji unijnego projektu OPTIMA okazały się trawy porastające tereny basenu Morza Śródziemnomorskiego. Naukowcy rozpoczęli pracę od porównania różnych traw wieloletnich z gatunkami traw jednorocznych i drzewiastych pod kątem warunków wzrostu i wpływu na środowisko. Odkryli dzięki temu, że trawy wieloletnie dające wysokie plony mogą zapewnić wyższą produkcję energii, niż gatunki jednoroczne lub drzewiaste. Co więcej, uprawa tych traw niesie dodatkowe korzyści, gdyż działają one jak pochłaniacze dwutlenku węgla i systemy filtrowania, usuwające zanieczyszczenia z wody i gleby. Koordynator projektu Salvatore L. twierdzi, że "W porównaniu z tradycyjnymi uprawami szeregowymi trawy wieloletnie wymagają generalnie mniejszych ilości nawozu, w ogóle nie wymagają użycia pestycydów ani herbicydów, a ich uprawa korzystnie wpływa na strukturę gleby i bioróżnorodność". Cosentino z Uniwersytetu w Katanii. "Tak więc skoro rośliny zawierają dwutlenek węgla pobrany z atmosfery, wykorzystanie roślin uprawianych specjalnie do produkcji energii i biopaliw jest jednym z najbardziej skutecznych działań zmniejszania emisji gazów cieplarnianych". Maksymalnie wykorzystanie gruntów niższej klasy Jednym z podstawowych celów projektu było ustalenie nowych rynków dla biopaliw i roślinnych produktów biologicznych. Jednak by go zrealizować, naukowcy najpierw musieli przezwyciężyć trudność związaną z faktem, że produkcja biopaliw często przynosi więcej szkody niż pożytku. Dzieje się tak dlatego, że tradycyjnie biopaliwa produkowane są z takich upraw rolnych, jak kukurydza, trzcina cukrowa, rzepak i olej palmowy – co powoduje, że pierwszorzędne grunty rolnicze nie są przeznaczane na produkcję żywności. Dzięki projektowi OPTIMA udało się rozwiązać ten problem, gdyż w celu produkcji roślinnych produktów biologicznych pozyskano trawę. Według Cosentino, "Sadzenie traw wieloletnich na ziemiach niższej jakości lub na zdegradowanych gruntach oznacza mniejszą konkurencję dla istniejących upraw roślin spożywczych, a tym samym brak powodów do niepokoju o to, że zostaną one zastąpione". W rezultacie oczekuje się, że projekt bezpośrednio doprowadzi do stworzenia nowych źródeł przychodu i zatrudnienia na obszarach wiejskich, a zarazem opracowania nowych metod maksymalnego wykorzystania gruntów niższej klasy. Nowa generacja traw Pomimo początkowych sukcesów wciąż czekają kolejne wyzwania. Jednym z takich wyzwań jest rozmnażanie traw wieloletnich, co może być niezwykle wymagającą czynnością, gdyż wiele gatunków nie produkuje żywotnych nasion i wymaga znacznej – oraz drogiej – irygacji. Ponadto plony biomasy z traw posadzonych na gorszych gruntach są niższe niż te, które można uzyskać z "dobrej" ziemi rolnej. Na tym tle uczestnicy projektu OPTIMA szukają rozwiązań wśród takich technologii genetycznych, jak sekwencjonowanie nowej generacji, za pomocą którego można stworzyć trawy hybrydowe o większej odporności na wysokie temperatury, wodę i zasolenie. Badacze udowodnili także, że niektóre z tych wieloletnich traw nowej generacji mogą rozwijać się w miarę dobrze w glebach skażonych metalami ciężkimi, a ponadto wykazują tolerancję na suszę, wysokie zasolenie oraz warunki chłodu i mrozu. "Kiedy już się rozwiną, trawy te mogą dawać liczne korzyści, dlatego kontynuujemy poszukiwania nowych sposobów na to, by uzyskać ich jak najwięcej", dodaje Cosentino. "Innymi słowy, odpowiednie trawy w odpowiednich warunkach sprawią, że będzie można przeznaczyć grunty niższej klasy na przyjazną środowisku produkcję roślinnych produktów biologicznych".
Słowa kluczowe
OPTIMA, trawy wieloletnie, region Morza Śródziemnego, surowce, produkty pochodzenia roślinnego, biomasa, biorafineria, biogospodarka, bioenergia
