Jaki jest sens życia? Z najnowszych badań wynika, że odpowiedzi należy szukać w genach
Dobre samopoczucie jest podstawowym czynnikiem wpływającym na nasze zdrowie fizyczne i psychiczne, prawidłowe funkcjonowanie i długowieczność. Jest to złożony koncept, do badania którego stosuje się zwykle dwa główne podejścia oparte na przeciwstawnych ideach eudajmonizmu i hedonizmu, będących również przedmiotem rozważań przedstawicieli najważniejszych szkół filozoficznych. Dobrostan w ujęciu hedonistycznym definiuje się jako dążenie do przyjemności i unikanie cierpienia, natomiast eudajmonizm utożsamia dobrostan z sensem i samorealizacją opartą na szlachetnych czynach. Zarówno punkty wspólne pomiędzy tymi dwiema formami szczęścia, jak i różnice między nimi stanowią przedmiot ciągłej debaty. Chcąc dowiedzieć się więcej na temat zależności między nimi, naukowcy zidentyfikowali warianty genetyczne odpowiedzialne za poczucie szczęścia i sensu życia. Badania były częściowo finansowane w ramach unijnego projektu WELL-BEING. Ich wyniki zostały opublikowane w czasopiśmie „Scientific Reports”. „Nasze ustalenia wskazują na to, że geny związane z hedonizmem w dużym stopniu pokrywają się z genami wpływającymi na eudajmonię”. Czy wszystko zapisane jest w genach? Jak wyjaśniono w komunikacie prasowym opublikowanym przez Vrije Universiteit Amsterdam (Wolny Uniwersytet w Amsterdamie), badacze zidentyfikowali dwa warianty genetyczne powiązane z sensem życia i sześć wariantów powiązanych ze szczęściem. W komunikacie stwierdzono też, że ekspresja wariantów genetycznych zachodzi głównie w ośrodkowym układzie nerwowym i wykazuje zaangażowanie różnych obszarów mózgu. Cytowana w nim prof. Meike Bartels z Vrije Universiteit, mówi: „Żyjemy w społeczeństwie, w którym od każdego wymaga się, aby piął się w górę, osiągał najlepsze możliwe wyniki oraz prowadził pełne i wartościowe życie. Mając lepsze pojęcie o powodach występowania różnic pomiędzy ludźmi, możemy wykorzystać te informacje w celu pomocy osobom, które mają słabsze poczucie szczęścia lub którym trudniej dostrzec sens życia”. Według prof. Bartels wyniki badań pokazują również, że „pewne czynniki środowiskowe mają znaczenie tylko dla poczucia szczęścia, a inne – tylko dla poczucia sensu życia”. Badaczka dodaje ponadto: „W przyszłości chcielibyśmy się dowiedzieć, które czynniki środowiskowe są odpowiedzialne za tę rozbieżność”. Naukowcy przeanalizowali ponad 220 000 próbek DNA i odpowiedzi udzielonych przez uczestników badań w specjalnym kwestionariuszu. Dobrostan eudajmoniczny był oceniany pod kątem jego podstawowego elementu, czyli sensu życia, na podstawie następującego pytania: W jakim stopniu uważasz, że twoje życie ma sens? Z kolei do oceny dobrostanu hedonistycznego pod kątem jego podstawowego elementu, czyli szczęścia, użyto następującego pytania: Jakie jest twoje ogólne poczucie szczęścia? W konkluzji autorzy badania zaznaczyli: „W przyszłych badaniach należy wziąć pod uwagę fakt, że dobrostan eudajmoniczny i hedonistyczny wiążą się z wpływem tych samych genów. Ponadto takie badania powinny uwzględniać oba te koncepty w celu pogłębienia naszej wiedzy z zakresu etiologii dobrostanu”. Rozpoczęty w 2018 roku projekt WELL-BEING (The dynamics underlying Well-being; Understanding the Exposome-Genome interplay) potrwa do roku 2023. Do badania dynamiki będącej podstawą dobrostanu naukowcy stosują podejście interdyscyplinarne. W związku z tym w badaniach użyta zostanie metodologia z wykorzystaniem asocjacji, warunków rzeczywistych i analizy sieci. Zgodnie z informacjami podanymi na stronie serwisu CORDIS wykorzystane zostaną także „dane z badań podłużnych dotyczących bliźniąt, dane z zakresu genetyki molekularnej, duże zbiory danych (big data) pochodzących z systemu pozycjonowania satelitarnego (GPS), beacony Bluetooth, dane z systemu informacji geograficznej (GIS), analiza ambulatoryjna oraz sieci społecznościowe”. Więcej informacji: strona projektu w serwisie CORDIS
Kraje
Niderlandy