Poznawanie przeoczonego okresu historii islamu
Wedle większości podręczników historii, imperium islamskie ostatecznie upadło wraz z podbiciem Bliskiego Wschodu przez Mongołów w połowie XIII wieku. W owym czasie imperium rzeczywiście miało już swój złoty wiek za sobą i chyliło się ku upadkowi, a podbój mongolski stał się ostatecznym gwoździem do trumny. Koniec historii. Ale czy na pewno? Według wyników badań prowadzonych w ramach finansowanego przez UE projektu IMPACT, skutki bliskowschodniego sukcesu mongolskiego znacznie wykraczają poza podręcznikowy symbol końca kalifatu Abbasydów w Bagdadzie. Jest to bowiem także początek długiej ery oświecenia, podczas której w świetle zasadniczo zmieniającej się rzeczywistości społeczno-politycznej, muzułmańscy filozofowie zainicjowali proces ponownej definicji samego sedna islamu. Pomimo zachodzących w nim intensywnych zmian, okres pomiędzy rozpadem kalifatu Abbasydów a założeniem wczesnych współczesnych państw regionalnych Ottomanów, Safawidów i Mogołów, pozostaje najmniej poznanym w historii regionu rozciągającego się od Nilu po Amu-darię. To właśnie tym historycznym okresem przejściowym zajęli się partnerzy projektu IMPACT. Wspólne przedsięwzięcie Ze względu na upowszechnienie się perskiego i tureckiego jako języków literatury, obok arabskiego, aby móc studiować teksty z okresu od XIII do XVI w., trzeba posiadać nie lada wiedzę językową, co sprawia, że takie badania są sporym wyzwaniem. „Z tego powodu większość tekstów z tego okresu pozostaje nieopublikowana – i to właśnie było centralnym punktem zainteresowania naszych badań” – mówi kierowniczka projektu, Judith Pfeiffer. „Celem naszym było zniwelowanie fragmentaryczności wiedzy, jaka jest obecnie dostępna w Europie, na Bliskim Wschodzie i w Ameryce Północnej”. Aby to osiągnąć, partnerzy projektu współpracowali ściśle z przedstawicielami innych projektów z powiązanych dziedzin, często gromadząc razem przeróżnych ekspertów na międzynarodowych warsztatach i konferencjach. W ramach projektu zachęcano i angażowano młodych naukowców poprzez granty podróżne dla magistrantów oraz tworzenie stanowisk dla doktorów. Projekt został także wsparty dzięki edycji i przetłumaczeniu kluczowych tekstów oraz publikacji ważnych monografii. „Dzięki połączeniu tych starań, projekt IMPACT pozwolił współpracującym naukowcom poświęcić się dogłębnym badaniom poszczególnych tematów przez dłuższy czas, bez odwracających uwagę administracyjnych spraw akademickich” – zauważa Pfeiffer. Baza nowych danych Kumulacją tych kosztownych badań jest uruchomienie ogólnodostępnej i w pełni przeszukiwalnej bazy danych na bazie otwartego oprogramowania. W niej, po raz pierwszy, przyszli badacze znajdą mnóstwo publikowanych i niepublikowanych dzieł literatury arabskiej, perskiej i tureckiej z zakresu nauk ścisłych, datujących się od XIII do XVI w. „Dzięki zbadaniu tekstów, autorów i powiązań intelektualnych okresu XIII-XVI w. w regionie od Nilu po Amu-darię, udostępniliśmy tę jakże ważną i jakże zaniedbaną część historii” – mówi Pfeiffer. „Z powodzeniem wypełniliśmy lukę między znacznie gruntowniej zbadanym okresem klasycznym i współczesnym intelektualnej historii islamu, umożliwiając uczonym poznawanie intelektualnej i politycznej historii tego okresu zarówno dla niej samej, jak i w ujęciu holistycznym”. Więcej informacji: witryna projektu IMPACT
Kraje
Zjednoczone Królestwo