Nowe wytyczne i narzędzia do walki z marnotrawieniem żywności
Prace nad projektem FUSIONS, które mają się zakończyć w lipcu 2016 r., zostały podjęte w celu znaczącego ograniczenia marnotrawienia żywności w Europie w całym łańcuchu dostaw. Marnotrawienie żywności zostało wskazane jako ważny problem do rozwiązania, zwłaszcza w świetle ambitnych celów środowiskowych UE i jej zaangażowania w budowanie gospodarki o obiegu faktycznie zamkniętym. Zespół projektu FUSIONS ocenił, że obecne poziomy marnotrawienia żywności w UE-28 sięgają około 88 mln ton rocznie, co odpowiada 20% całej żywności produkowanej w UE. To oznacza koszt 143 mln EUR i 304 mln ton emisji CO2, czyli 6% rocznej emisji gazów cieplarnianych przez UE-28. Analiza polityki i pilotażowych innowacji społecznych Jedno z pierwszych zadań, jakie wyznaczył sobie zespół polegało na przeprowadzeniu szczegółowej analizy istniejących przepisów i polityk UE, które mają wpływ na marnotrawienie żywności. Partnerzy zidentyfikowali 53 akty, które wpływają na marnotrawienie żywności w różnych obszarach polityki, dotyczące między innymi rolnictwa, rybołówstwa, przedsiębiorstw i przemysłu, systemu podatkowego, handlu, zdrowia i konsumentów oraz środowiska. Nadal pracują nad podobną szczegółową analizą właściwych przepisów krajowych w UE-28, obejmujących zarówno państwa członkowskie należące do konsorcjum FUSIONS, jak i spoza jego ram. Wyposażeni w tak szczegółową wiedzę na temat polityki i przepisów na szczeblu zarówno UE, jak i krajowym, partnerzy opracowali zestaw zaleceń, na podstawie których instrumenty rynkowe mogą być optymalnie wykorzystywane do wspomagania inicjatyw przeciw marnotrawieniu żywności i pobudzania przedsięwzięć z zakresu innowacji społecznych. Zidentyfikowali dwa odrębne klastry – jeden kładzie nacisk na dotacje i granty/ulgi podatkowe, a drugi na narzędzia informacyjne mające ograniczać marnotrawienie żywności i zapobiegać mu – na które składają się kampanie podnoszące świadomość skierowane do ogółu społeczeństwa, dobrowolne porozumienia i standardy marketingowe. FUSIONS jest inicjatorem siedmiu inicjatyw społecznych w sześciu państwach członkowskich, które być może zainspirują podobne projekty w UE-28. Projekty uzyskały wsparcie członków konsorcjum FUSIONS we współpracy z lokalnymi organizacjami. Jeden z projektów skupił się na szkołach, dostarczając zestawu wskazówek dla nauczycieli i gospodarstw domowych na temat sposobów ograniczania marnotrawienia żywności i lepszego informowania rodziców i dzieci o wadze zapobiegania jej marnotrawieniu. W ramach innego projektu opracowane zostały szczegółowe zalecenia zachęcające do otwierania „supermarketów społecznych” – organizacji sprzedających biedniejszej ludności żywność, która co najmniej w części pochodzi z nadwyżek, po niższych cenach. Supermarkety społeczne są postrzegane jako pomost między tradycyjną sprzedażą detaliczną a darowizną. Podręcznik kwantyfikacji marnotrawienia żywności Kolejnym ważnym narzędziem, jakie opracował zespół FUSIONS, jest szczegółowy podręcznik kwantyfikacji marnotrawienia żywności przeznaczony przede wszystkim dla odpowiednich organów krajowych w państwach członkowskich. Podręcznik zawiera praktyczne wskazówki dotyczące standardowego podejścia do kwantyfikacji marnotrawienia żywności na różnych etapach łańcucha dostaw. Wskazówki obejmują trzy główne zadania: kwantyfikacja marnotrawienia żywności w każdym sektorze (tj. etapie) łańcucha dostaw żywności; łączenie kwantyfikacji sektorowych za pomocą wspólnych ram na szczeblu krajowym; sprawozdawczość wyników krajowego studium w zakresie kwantyfikacji marnotrawienia żywności na szczeblu krajowym w sposób spójny i porównywalny. Państwa członkowskie nie są zobowiązane do korzystania z podręcznika, ale jeżeli dane państwo twierdzi, że skorzystało z podejścia ujętego w podręczniku do kwantyfikacji marnotrawienia żywności na szczeblu krajowym i sprawozdawczości w tym zakresie, wówczas powinno stosować się do pewnych zasadniczych wymagań, aby zadbać o jednolitość i spójność. Krajowi przedstawiciele z Belgii (Flandria) i Zjednoczonego Królestwa podzielili się w trakcie konferencji zamykającej projekt swoimi doświadczeniem w korzystaniu z podręcznika. Podkreślili uniwersalny język podręcznika i dobre wyważenie między harmonizacją a elastycznością, co umożliwia organom krajowym wykorzystywanie już wypracowanych danych i strategii zamiast tworzenia od podstaw całkowicie nowych metodologii i procesów. Niemniej zasugerowali, że integracja i interakcja podręcznika z monitorowaniem marnotrawienia żywności przez EUROSTAT mogłaby zostać pogłębiona w przyszłości. Kolejne kroki Zespół FUSIONS ma nadzieję, że projekt wniesie istotny wkład w objęcie przez UE przywództwa na skalę światową w dążeniu do ograniczania marnotrawienia żywności. Zakrojona na szeroką skalę sieć współpracy, jaka powstała w czasie realizacji projektu, pozostanie prawdopodobnie aktywna i będzie wspomagać przyszłe projekty i programy. W ramach bardziej bezpośredniego działania, partnerzy przekazali wszystkie ustalenia i narzędzia Komisji Europejskiej w celu ich dalszego dopracowywania, zwłaszcza w ramach realizacji „Planu działania na rzecz zasobooszczędnej Europy” i celu Komisji, jakim jest osiągnięcie 50% ograniczenia marnotrawienia żywności do roku 2020. Partnerzy projektu FUSIONS, który otrzymał niemal 4 mln EUR dofinansowania ze środków UE, zorganizowali 19 maja 2016 r. konferencję zamykającą w Brukseli. Więcej informacji: witryna projektu
Kraje
Niderlandy
