Działalność człowieka powoduje zmianę w ekosystemach morskich
Ekosystemy morskie znajdują się pod nieustannym wpływem czynników antropogenicznych i środowiskowych, z powodu których ulegają zmianie. Od rybołówstwa i zanieczyszczenia, przez zmianę klimatu, po inwazyjne gatunki nierodzime – czynniki te występowały od czasów prehistorycznych, ale niewiele wiadomo o ich skumulowanym oddziaływaniu. Aby zyskać lepsze pojęcie o tych procesach, partnerzy projektu BIOWEB przeanalizowali sieć oddziaływań na środowiska morskie na przestrzeni czasu. Starali się zrozumieć, co mogą oznaczać w kontekście usług zapewnianych przez ekosystemy morskie, takich jak produkcja żywności czy turystyka. Skumulowane oddziaływanie na ekosystemy morskie „W ramach BIOWEB ustaliliśmy, że skumulowane oddziaływanie na ekosystemy morskie ma zasadnicze znaczenie dla wyjaśnienia minionej i obecnej dynamiki zmian obserwowanych w zasobach morskich” – zauważa Marta Coll, koordynatorka projektu BIOWEB. „Na ogół ekosystemy morskie są dzisiaj mniej zasobne w duże organizmy, takie jak ssaki morskie, duże ryby i rekiny, a bogatsze w małe ryby i bezkręgowce, takie jak drobne skorupiaki i parzydełkowce pelagiczne, jak meduzy. Organizmy te mają zazwyczaj niższą wartość komercyjną. Jest też więcej gatunków inwazyjnych. W niektórych przypadkach mogą mieć one wartość komercyjną, a w innych mogą być trujące i niebezpieczne dla ludzi”. Kolejnym trendem zaobserwowanym przez partnerów projektu są wahania w produktywności morskiej. Poziomy produktywności rosną w strefach przybrzeżnych ze względu na zanieczyszczenie organiczne ściekami i odpływami ze źródeł rolniczych, co może powodować eutrofizację. W niektórych przypadkach odnotowano na tych obszarach spadek tlenu, a nawet warunki beztlenowe bliższe tym panującym na dnie morskim. Tymczasem poziomy produktywności w systemach otwartych oceanów mogą spadać. „Powodem może być wyższa stratyfikacja słupa wody i słabsze mieszanie się składników odżywczych na dnie oceanu ze względu na wzrost temperatury powierzchni mórz. Słabsze wiatry powierzchniowe i słabsze zasilanie w wodę pochodzącą z odpływów rzecznych także może sprzyjać tym zjawiskom” – wyjaśnia Coll. Większa wrażliwość ekosystemów Zmiany te wywierają znaczący wpływ, gdyż z ich powodu ekosystemy morskie są bardziej niestabilne, mniej odporne na zmianę i bardziej podatne na nieprzewidywalne przemiany. Taka sytuacja może skutkować spadkiem produktywności komercyjnych gatunków morskich oraz niepowodzeniem działań ochronnych, jakimi obejmowane są gatunki niekomercyjne – stwierdzają partnerzy projektu. Zagrożone jest nie tylko rybołówstwo i ochrona przyrody. „Kiedy gatunki, takie jak meduza i ryby egzotyczne – które mogą być toksyczne – stają się liczniejsze, to może to wpłynąć na turystykę” – dodaje Coll. Partnerzy BIOWEB ustalili także, iż w pewnych środowiskach morskich zmiany mogą być głębsze. Rybołówstwo ma ogromny wpływ na zasoby morskie na całym świecie, ale jego oddziaływanie jest szczególnie widoczne na obszarach o słabym zarządzaniu zasobami, takich jak Morze Śródziemne. Około 90% zasobów ryb na tym obszarze jest nadmiernie wyeksploatowanych. Utrata siedlisk i zmiany w strefach pasa nadbrzeżnego mogą powodować zakłócenia w ekosystemach morskich i będą się wzmagać – ustalono w ramach projektu. Poszukiwanie i wydobywanie zasobów mineralnych z morza, np. w postaci podwodnych pól naftowych, oraz połowy dalekomorskie również mogą wywołać zmiany w przyszłości. Partnerzy BIOWEB odkryli również, że zmiana klimatu wywiera znaczący wpływ. „Już ma poważny wpływ na niektóre gatunki i obszary, gdzie wzrosła temperatura i poziom zakwaszenia wód morskich. A w przyszłości z pewnością się nasili, niosąc za sobą nieznane konsekwencje” – wyjaśnia Coll. „Wreszcie zamknięte regiony, takie jak Morze Bałtyckie i Morze Śródziemne, są jeszcze bardziej narażone na inwazyjne gatunki nierodzime, które to zagrożenie będzie się potęgować w przyszłości”. Więcej informacji: strona projektu w serwisie CORDIS
Kraje
Francja
