Nowe narzędzia cyfrowe mogą przyspieszyć prace nad dziedzictwem kulturowym
W ramach finansowanego ze środków UE projektu PRESIOUS powstały narzędzia programistyczne, które mogą poprawić efektywność prac europejskich archeologów w czasach ograniczonej dostępności środków i dowieść, że symulacja komputerowa może odegrać kluczową rolę we wspomaganiu badaczy w całym szeregu dziedzin, w tym w ochronie artefaktów dziedzictwa kulturowego. Po zakończeniu prac nad projektem archeologowie będą mogli nieodpłatnie pobrać narzędzia, podczas gdy partnerzy przemysłowi konsorcjum wykorzystają poczynione postępy. „Postanowiliśmy stawić czoła niektórym z wyzwań, z jakimi borykają się archeologowie w swojej codziennej pracy” – wyjaśnia koordynator projektu profesor Theoharis z Norweskiego Uniwersytetu Nauki i Technologii. „Aby lepiej zrozumieć, jak pomniki będą na przykład wyglądać w określonych warunkach powodujących stopniowe niszczenie, opracowaliśmy oprogramowanie symulacyjne – na tyle, na ile pozwoliły nam dostępne zasoby i czas – dzięki któremu archeolog może zeskanować kamienny obiekt i oszacować stopniowe niszczenie w różnych warunkach”. Drugim celem było opracowanie oprogramowania symulacyjnego mającego wspomóc archeologów w układaniu fragmentów znalezisk niczym puzzli 3D. „W czasie prowadzenia wykopalisk archeologowie odnajdują często tysiące fragmentów” – zauważa Theoharis. „Układanie ich wiąże się ze złożonością kwadratową, co my – informatycy – doskonale rozumiemy”. Drugie z opracowanych przez zespół narzędzi automatycznie proponuje możliwe dopasowania zdigitalizowanych fragmentów. Trzecie rozwiązanie to oprogramowanie do wypełniania luk w obiektach archeologicznych z zachowaniem symetrii. Po żmudnym zrekonstruowaniu fragmentów, w tak odtworzonych artefaktach nadal brakuje elementów. Nowe narzędzie programistyczne rozpoznaje symetrie i wzory geometryczne artefaktu i na podstawie tych informacji przedstawia logiczne sugestie dotyczące wypełniania luk, aby wspomóc prace restauratorskie. „Jednak opracowując te technologie musieliśmy uporać się z poważnym wyzwaniem – kosztownością i pracochłonnością digitalizacji” – stwierdził Theoharis. „Ustaliliśmy, że wyszkolony operator potrzebuje dwóch i pół godziny na zeskanowanie jednego fragmentu. A zatem w ramach czwartego zadania przyspieszyliśmy proces digitalizacji przy współpracy partnera przemysłowego”. Osiągnęliśmy to poprzez opracowanie skanowania predykcyjnego, które wykorzystuje przewidywania bazujące na wcześniej zdigitalizowanych obiektach 3D pozyskiwanych z repozytoriów w celu przyspieszenia procesu skanowania. Technika jest przydatna tam, gdzie konieczne jest obniżanie kosztów, a precyzja skanowania niekoniecznie jest ostatecznym celem, jak w przypadku niektórych zastosowań archeologicznych. „Omówiliśmy możliwość komercjalizacji naszego oprogramowania, niemniej partnerzy akademiccy rozumieją, że nasi użytkownicy końcowi – archeologowie – dysponują znacznie okrojonymi budżetami na prowadzenie prac” – zauważył Theoharis. „Zatem narzędzia zostaną udostępnione nieodpłatnie po zakończeniu projektu (w styczniu 2016 r.). Ponadto dysponujemy ogromną ilością danych i wyników badań, którymi zamierzamy podzielić się online. Jest wiele powiązanych zagadnień dziedzictwa kulturowego, którymi chcieliśmy się zająć i mamy nadzieję, że dzięki udostępnieniu tych informacji prace badawcze będą kontynuowane”. Opinie społeczności archeologów wyrażane na rozmaitych konferencjach, seminariach i demonstracjach były bardzo pozytywne, co utwierdza Theoharisa w przekonaniu, że narzędzia PRESIOUS wniosą bezpośredni wkład w ochronę europejskiego dziedzictwa kulturowego. Więcej informacji: Witryna projektu PRESIOUS
Kraje
Norwegia
