Opłacalny monitoring na rzecz ochrony różnorodności lasów
Działająca ochronnie różnorodność genetyczna ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia europejskim lasom niezbędnej elastyczności, umożliwiającej adaptację do przyszłych warunków środowiskowych i potrzeb społecznych. Nowo opracowany protokół monitoringu do przeprowadzania oceny różnorodności genetycznej na skalę europejską – i w pełni dostosowany do różnych rodzajów drzew – może przynieść znaczące korzyści administracjom i zarządcom lasów oraz instytutom badawczym leśnictwa ze wszystkich państw członkowskich UE. Ochrona lasów to również zagadnienie gospodarcze. Gałęzie przemysłu związane z leśnictwem wypracowują około 7% unijnego PKB w sektorze produkcji i tworzą niemal 3,5 mln miejsc pracy w ponad 400 000 przedsiębiorstw, z których większość to małe i średnie firmy oraz mikroprzedsiębiorstwa. Surowce wykorzystywane przez gałęzie przemysłu związane z leśnictwem przynoszą dochody około 16 milionom właścicieli lasów w UE. „Monitoring genetyczny polega na sprawdzaniu zmian genetycznych w czasie i struktury populacji drzew, aby ocenić w jakim zakresie utrzymywana jest zmienność genetyczna na przestrzeni czasu oraz w jaki sposób ewoluuje w następstwie zmiany klimatu i praktyk zarządzania” – wyjaśnia członek zespołu pracującego nad projektem FORGER, dr Bernd Degen, kierownik Instytutu Genetyki Lasów przy Johann Heinrich von Thünen-Institut, Niemcy. W krótkiej prezentacji wideo Degen przedstawia działalność instytutowych laboratoriów, w których analizowane są próbki drzew i pokazuje w praktyce, na czym polega monitoring genetyczny. „Zakończyliśmy niedawno eksperymentalny monitoring wybranych działek leśnych i na podstawie analizy danych opracowaliśmy zalecenia mające udoskonalić protokół monitoringu genetycznego na skalę europejską”. Dzięki opracowanym wytycznym zarządcy lasów mogą poczynić oszczędności rzędu 30% w porównaniu do tradycyjnych technik monitoringu, koncentrując się na dwóch, a nie na trzech etapach indywidualnego rozwoju drzew (sadzonki, podrosty i osobniki dojrzałe) na każdej działce objętej monitoringiem. Po zakończeniu testów, protokół będzie przedmiotem dalszej ewaluacji i porównań z alternatywnymi podejściami w ramach nowego, finansowanego ze środków UE projektu GENTREE, którego realizacja ma się rozpocząć na początku 2016 r. „W Niemczech planujemy poszerzyć aktualne podejścia do monitoringu genetycznego i ująć w nich zalecenia studium pilotażowego, które zostało przeprowadzone w ramach projektu FORGER” – dodaje Degen. „Celem jest dalsze opracowywanie zaleceń na rzecz doskonalenia podejścia mającego zastosowanie na skalę europejską”. Partnerzy projektu FORGER opracowali także szereg materiałów upowszechniających wyniki badań wśród możliwie jak najszerszego grona odbiorców, w formie kart informacyjnych i produktów multimedialnych. „Chcieliśmy wywrzeć realny wpływ na zarządzanie lasami poprzez dorobek naszego projektu” – stwierdza Degen. W ostatnich latach poczynione zostały imponujące postępy badawcze w wykrywaniu wzorców różnorodności genetycznej, a wśród decydentów wzrosła świadomość jej wagi dla gospodarki i środowiska. Brakowało jednak skutecznego planu monitorowania lasów na skalę UE. W ramach projektu FORGER podjęto kroki, aby tę lukę wypełnić. Dorobek tego przedsięwzięcia wywrze pozytywny efekt domina na inne obszary badań. Monitoring genetyczny na przykład jest ważnym zagadnieniem na obecnym etapie Europejskiego Programu Ochrony Leśnych Zasobów Genowych (EUFORGEN). „Kiedy już zostanie opracowany, system monitorowania różnorodności genetycznej będzie nieocenionym narzędziem do ochrony lasów i zrównoważonego zarządzania, dlatego też właśnie to zagadnienie uznano za priorytet tego wielonarodowego programu współpracy” – zauważył Degen. Prace nad projektem FORGER mają się zakończyć w lutym 2016 r. Więcej informacji: Witryna projektu FORGER
Kraje
Niderlandy